Tevfik Fikret – Haluk’un Defteri

Tevfik Fikret’in Haluk’un Defteri adlı kitabı 1911 yılında yayımlanmış ve Tevfik Fikret Haluk ile ilgili şiirlerini bu kitapta toplamıştır. Kitap 4 bölümden oluşur:

1. Promete,

2. Haluk’un Amentüsü,

3. Ferda,

4. Haluk’un Vedası. 

Tevfik Fikret II.meşrutiyetin ilanından sonra da şiir yazmış ve bu şiirlerini kitap olarak bastırmıştır. Bu nedenle Tevfik Fikret Milli Edebiyat döneminde de incelenir. Haluk’un Defteri 1911 yılında basılmıştır. İçerisinde 20 şiir bulunmaktadır. Bu şiirlerini oğlu Haluk’a ithaf etmiştir. Edebiyat bilimcilerine göre Haluk bir simge, semboldür. Bu şiirlerde Haluk’a olan hitaplar dönemin bütün gençlerine sesleniştir. Eğitim kurumlarının böyle gençler yetiştirmesini istemiştir Fikret. Bu şiir kitabında çeşitli açılardan, çeşitli yönlerden Haluk’u anlatır Tevfik Fikret.

Haluk’un Defteri Bölümleri

1. Promete: Bu şiirde Tevfik Fikret oğlu Haluk’a bir model gösteriyor. Bu model ise Promete’dir. İlk çağlarda Promete tanrılardan ateşi çalmıştır. Eski Yunan mitolojisine dair bir kahramandır Promete. O zamanlar ateş Tanrıların elinde olan bir güçtür. Promete ateşi çaldıktan sonra ömür boyu acı çekecek bir işkence ile cezalandırılır. Promete’nin yaptığı iş dolayısıyla Tevfik Fikret onu konu edinir. Promete’nin bu fedakarlığını bir model haline getirir.

2. Haluk’un Amentüsü: Amentü ilahiyatla ilgili bir terimdir. Amentü dinin temel esaslarındandır. İnsan bunları kabul ettiğini söyleyerek o dine girer. İslamiyet’in amentüsü 6 esasa dayanır. İnsan bu 6 esasa dayanarak İslamiyet’e girer. Türk insanının, ailesinin, toplumun olması gerektiğini belirlemiştir amentü. Ancak Tevfik Fikret oğluna yeni bir amentü belirliyor.  Amentü şiirinde bu yeni inanışın şekilleri belirtiliyor. Bu inanışlar ise fenne inanmak, aklı ön plana çıkarmak, umuda inanmaktır. 

3. Ferda: Ferda kelime anlamı olarak gelecek demektir. Bir bakıma Haluk’un geleceğini anlatıyor bu bölümde. Bilimin ve aklın öncülüğünde nasıl değişiklikler olacaktır onu anlatıyor. Geleceği, özellikle fen bilimi eğitimi görmüş olan gençlerin gerçekleştireceğine inanıyor ve Haluk’un da bu yönde bir eğitim almasını istiyor. Açıkça söylemiyor fakat küreselleşmeyi de savunuyor.

4. Haluk’un Vedası: bu şiirde Tevfik Fikret’in İstanbul Sirkeci garından fen bilimleri öğrenmesi için istasyona gönderilişi anlatılıyor. O veda sahnelerini, konuşmalarını anlatıyor. Bir medeniyete, uygarlığa gidiyorsun. Bilimle, fenle alakalı güzel şeyler söylüyor. Bunları öğren ve özümse diyor. Oradan getirdiğin düşüncelerle toplumu eğit ve geliştir diyor. Ancak Haluk yurt dışından bir daha geri gelmiyor. Babasının ölümüne bile gelmiyor. Yurt dışında Hristiyan bir kızla evlenip kendisi de Hristiyan oluyor.

Tevfik Fikret Haluk’un Defteri