Halk Hikayeleri

Hikaye, Türkçeye kelime olarak Arapçadan geçmiştir. Arap edebiyatında hikaye kelimesine İslamiyet’in ilk asırlarında rastlanmaz. Sonraki asırlarda eğlendirme amacına dayanan taklit manasında kullanılmıştır.

9.yüzyılda Cahiz’in kullandığı kelime ve cümlelerle hikaye “edebi bir sanat olarak hayatın taklidi” şeklinde ve anlamında Arap diline girmiştir. Kelime anlamı ile zaman geçtikçe her türlü hayali olay veya anlatım ifade eden bir kavram haline gelmişse de olağanüstü olaylarla dolu vakalar değil de gerçek hayattan alınmış maceraları içerin gerçek olaylara dayanan bir anlamda kullanılmıştır.

Bir tür olarak hikayeyi Türk edebiyatında Uygurlar dönemine kadar çıkarmak mümkündür.Bir tür olarak anonim edebiyat geleneğinde önceki dönemlerde destana yaklaşan bir şekilde teşekkül etmiştir. Uygurlar döneminde ise daha çok Budizm’in hayat görüşünü benimseyerek dini bir nitelik kazanmıştır.Göktürk kitabelerinde Edebi-Mengü kavramına yer verilmişse de hikaye kavramını verecek bir kelimeye rastlanmamaktadır.  Osmanlı edebiyatında ilk defa Ahmet Hasan Farsçadan tercüme ettiği bir eserine Hikaye-yi Ucube-i Mahcube adını vermiş ve bu kitapta “hikaye” adını kullanmıştır. Kelime olarak Arapçadan, kavram olarak da İslamiyet’ten önceki anonim gelenekten gelen bu tür bugünkü modern hikayeden bir hayli farklı özelliklere ve kuruluşa sahiptir.

                Modern  hikaye ile anonim hikaye arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir:

1) Anonim hikayelerdeki ideal hayat anlayışı modern hikayelerde yer almaz. Modern hikaye hayatın her yönüyle oluşur. İyi-kötü, güzel-çirkin modern hikayenin konusu olabilir. Her çeşit insan modern hikayede etkinliğini gösterebilir. Anonim hikayelerimizde ise daha çok idealleştirilmiş tipler ve tutkular ele alınır.

2) Anonim hikayelerdeki zaman ve mekan genişliğini de modern hikayelerde bulamıyoruz.

Ayrıca Bkz ⇒ Halk Hikayeleri