Türkçe – Edebiyat Dersi TYT Türkçe ve AYT Edebiyat Kaynak Sitesi
2.KITA: Çatma, kurban olayım, çehrene ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gül… Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal;
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklal.
Bu dörtlükte bayrağa sesleniş vardır. Şair “nazlı hilal” diyerek divan şiiri terimlerini hatırlatıyor: divan şiirinde “hilal” sevgilinin kaşları için kullanılır. Burada da bayrak nazlı bir güzele benzetilmiştir. Ayrıca şair “hilal” sözüyle mecaz-ı mürsel yaparak böylece bütünüyle bayrağı düşündürmektedir. “Kurban olayım” bir halk söyleyişidir. Şairin halk söyleyişlerini şiirin çeşitli yerlerinde kullanmasının amacı aydınlardan evvel halk için yazılmış olan bu şiiri halka daha çabuk kavratmaktır. Bayrağımızdaki hilal, ülke işgal altında olduğu için millete kaşlarını çatmıştır fakat bu milletin çocukları bunu hak etmiyor, zira onlar mazide kan dökerek canlarını feda ederek bu bayrağı kazanmışlardır. “Kan dökmek” ifadesi de bir halk söyleyişidir. “Celal” kelimesi “büyüklük, ululuk” anlamına gelse de burada “öfke, kızgınlık” anlamında kullanılmıştır. Şair, Türk milletini “kahraman ırk” olarak tasvir ediyor. Şairin Türkçülüğünde de İslam düşüncesinin ağır bastığını unutmamak gerekir. Şair ırkçı değil milliyetçidir. Nitekim Nihad Sami Banarlı, Ziya Gökalp için Türk milliyetçisi tabirini kullanırken Mehmet Akif için İslami Türk milliyetçisi tabirini kullanmıştır. Hak kelimesi tevriyeli olarak “Allah, adalet, doğruluk, gerçek, emek” anlamlarında kullanılmıştır. Kelimenin bütün anlamları Türk tarihi ile uyuşmaktadır. Mısranın başındaki “hak” son iki anlamdadır, “hakkıdır” diyerek istiklalin milletin hakkı olduğunu söylüyor. Dilimizde bazı kelimeler, sözlük anlamlarının dışında, tarihi değer ve çağrışımları yoluyla anlamlandırılmıştır. Burada “istiklal” kelimesi de bu yönüyle önemlidir: kelimeyi öz Türkçeleştirerek her vesileyle bağımsızlık kelimesini kullanmak istiklal kelimesinin tarihi çağrışımlarını tam olarak karşılamayacağı için yanlış olur. “Hürriyet” kelimesi de böyle tarihi anlamı ve değeri olan kelimelerdendir.