Yunus Emre

Orta Anadolu havzasında yaşamış, edebiyat tarihimizin en önemli şair ve erenlerinden, Türkçe şiirin öncüsü, Türk-İslam düşünürüdür. Doğduğu yer hakkındaki tartışmalar günümüzde de sürse de Yunus Emre nereli sorusuna en iyi yanıt Eskişehir’in Mihalıççık köyüne bağlı Sarıköy denilir.

 Yunus Emre’nin hayatı Selçuklu Devleti’nin dağıldığı, büyük ve küçük çapta Türk Beyliklerinin kurulmaya başladığı dönemde geçmiştir. Anadolu Türklerine Moğol baskılarının olduğu, yağmalamaların, iç kavga ve otorite zayıflığının olduğu bu yıllar Yunus Emre’nin olgunlaşmasına vesile olmuştur.

Moğol baskınları Batı’ya doğru ilerlerken Orta Doğu’dan birçok göçmen Anadolu’ya akın etmiştir. Mevlana ve onun gibi birçok tasavvufi düşünürde bu kargaşada Anadolu’ya yerleşmiştir. Bu karışık ortam içinde doğan ve büyüyen Yunus Emre hakkında bilgi oldukça dardır. Belge ve yazılar yok denecek kadar sınırlıdır.Yunus Emre hayatı hakkında bilgi azlığı sebebi ile onun eğitim görüp görmediği de belli değildir. Bazı ifadelerinde onun okumadığı belirtilirken bir başka ifadelerinde ise belli bir eğitim gördüğü söylenir. Kendisi tasavvufi fikirlerden etkilenmiş ve bu fikri yaymaya çabalamıştır.

Tasavvuf yolunu seçen, eserlerinde Allah aşkını anlatan şairimiz Türk Edebiyatında büyük bir yer edinirken sadece halk ve tekke şiirini değil, divan şiirin de etkiledi. Hece ve aruz veznini kullandı, bu şiirlerinde sevgiyi temel aldı. Tasavvufi ve İslami düşüncelerin yer aldığı dizelerde insanın insanla, insanın nesnelerle ve insanın Allah ile olan ilişkisini anlattı. Doğum, yaşam, ölüm, bağlılık, ilahi adalet ve insan sevgisi onun en temel konuları arasında yer aldı. Yunus Emre edebi kişiliğinde çağına uygun, anlaşılır bir dil kullandı. Yalın, akıcı bir söyleyiş benimsedi. Halkına anlatmak istediklerini en iyi şekilde sundu. Halkı ile yaratıcısının bağını güçlendirmek istedi. Alevi-Bektaşi inançlarına da zenginlik kattı.

Kendisine ait birçok mezar ve türbe olduğunu söylenir ancak Hacı Bektaşi’nin belirttiği üzere Eskişehir Sarıköy’de ki türbe Yunus Emre türbesi olarak bilinir. İstanbul’da Bakırköy ilçesinde tiyatro, konser ve nikâh salonu amaçlı kullanılan bir Yunus Emre Kültür Merkezi bulunmaktadır. 1993’ten bu yana hizmet vermektedir.

Yunus Emre eserleri denilince akla gelen en önemli eserlerden biri onun tüm şiirlerini toplamış olduğu divanıdır. Yunus Emre Divanı içerisinde yer alan şiirler hem aruz hem de hece ölçüsü ile yazılmıştır. 1307’de yazdığı varsayılan, mesnevi tarza uyarlanmış Risaletü’n – Nushiyye dini, tasavvufi, ahlaki bir kitaptır. ‘Öğütler Kitabı’ anlamına gelen bu eser 573 beyitten oluşur. Bu ünlü şairimiz ilahileri ile de edebiyatımıza renk katmıştır. Yunus Emre ilahileri edebiyatımızın gözde değerlerindendir. Yunus Emre’ye ait 100’e yakın kısa-uzun ilahi bulunmaktadır. Bunlardan bazıları;

Gel Gör Beni

Sordum Sarı Çiçeğe

Şol Cennetin Irmakları