Günlük konuşma dilinde sıklıkla kullandığımız zamirler, genel olarak isimlerin yerlerini tutan bir sözcük türüdür. Zamirler, isimlerin yerini tutarken sözcüklerin belli özelliklerine göre hareket eder. Varlıkları, kavramları ve kişileri belli belirsiz karşılayan, tam olarak neyi ve kaç varlığı temsil ettiği belli olmayan sözcüklere “Belgisiz Zamir” denir.
Asıl belgisiz zamirleri “Adam, insan, kimse, herkes, falan, filan ve şey” gibi sözcüklerden oluşmaktadır. Türkçede kullanılan birçok belirsiz zamir bazı sıfatlara ve zarflara iyelik ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur.
Başlıca belgisiz zamirler şu şekildedir:
Bazısı, bazıları
Kimisi, kimi, kimileri, kimse
Biri, birisi, birileri, birimiz
Başkası, başkaları, birazı
Birçoğu, birkaçı, birtakımı, birçokları, çoğu
Hepsi, herkes, her biri, herhangi biri, hiçbiri
Öteberi, öbürü, öbürleri,
Şey, şeyler, tümü, topu
Falan, filan, filanca…
Belgisiz Zamir Örnekleri
Dünden beri kimsenin geldiğini görmedim.
Bu zamanda herkes kendi çıkarını düşünüyor.
Hepsi geçmişten gelen bunalımlardı.
Herhangi birini alalım.
Kimi yer, kimi bakar; kıyamet bundan kopar.
Sınavda çoğu zorlandığını ifade etmişti.
Birazını zor günler için saklıyorum.
UYARILAR
→Birkaç adam yerinden kalkıp bize doğru yürümeye başladı. (Birkaç adam= Belgisiz sıfat)
→Birkaçı yerinden kalkıp bize doğru yürümeye başladı. (Birkaçı= Belgisiz zamir)
⇒ Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi belgisiz sıfatlara “ı,i,u,ü” iyelik ekleri getirildiğinde isim düşer ve sıfat, belgisiz adıla dönüşür.
⇒ “Falan” zamiri ancak bir isimden sonra kullanılabilir.
Para falan istemem.
⇒ “Şey” sözcüğü belirsiz bir varlığın yerine kullanıldığından belgisiz zamirdir.
Diğer şeyleri eve taşımalıyız.
⇒ Belgisiz zamirler isim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanan görevinde kullanılabilirler.
Kimsenin parası yerinde değildi. (Kimsenin= tamlayan)
Ülkelerden bazıları ekonomik anlamda tedbirsiz davranıyordu. (Bazıları= tamlanan)
Konu anlatımı için “Youtube Belgisiz Zamirler” adlı videomuzu seyredebilirsiniz.
Ayrıca Bkz -> Zamirler