Sözcüklerle resim çizme sanatı olarak da bilinen betimletici anlatım türünde yazar eserinde kurguladığı mekanları ya da bir kişinin görünüşünü tasvir ederek okuyucunun zihninde bu görüntüleri canlandırmayı amaçlar. Betimleyici anlatım biçiminin daha net bir şekilde kavranması için “Betimleyici anlatım örnekleri” için aşağıda yer alan paragrafların detaylı bir şekilde incelenmesini tavsiye ediyoruz. Aşağıda yer alan örneklerde betimlemenin anlatımda nasıl kullanıldığını görebilirsiniz.
Betimleme Örneği
Oturduğum yerden kalktım; hiçbir şey söylemeden ona elimi uzattım. İlk defa gördüğü bir insanı tetkik ediyormuş gibi beni süzdü, yüzüne bir sarhoş gülüşü yayıldı. Gözlerimi indirdim. Tekrar baktığım zaman yatakta bir parça doğrulduğunu ve gözlerini, büyük bir endişe içindeymiş gibi açtığını ve ara sıra, bir uykudan uyanmaya çalışır gibi kırptığını gördüm. Beyaz örtülerin altından fırlayan sağ omzu ve kolu, yüzü kadar soluk ve beyazdı. Sol dirseğini yastığa dayamıştı.
Yukarıdaki paragraf Sabahattin Ali’nin “Kürk Mantolu Madonna” adlı eserinden alınmıştır. Paragrafta yer alan “yüzüne bir sarhoş gülüşün yayılması, yatakta bir parça şeklinde doğrulması, beyaz örtüler, kolunun yüzü kadar soluk ve beyaz olması, sol dirseğin yastığa dayanması” gibi ifadelerle görüntüler tasvir edilerek okuyucunun zihninde canlandırılmaya çalışılmıştır.
Betimleyici Anlatım Örneği 2
Ne yapacağımı nereye gideceğimi düşünmeden Cihan Oteli’nin önünden geçerek denize inen İskele yoluna saptım önce. Atlarla, arabalarla dolu bir gürültülü sokağın başında her biri koyun büyüklüğünde sokak köpekleri boylu boyunca uzanmış, kimsenin onlara dokunmayacağından emin, derin derin uyuyorlardı. İhtiyarlardan birkaçının onları rahatsız etmemek için yollarını değiştirdiğini, kenarlarından geçtiğini ya da üstlerinden atladığını gördüm. Bahçe duvarlarından nar, portakal, turunç, ve limon dalları sarkıyordu. Trabzon hurmaları olgunlaşmaya başlamıştı ve yeşili yorulmuş otların arasındaki taşlardan fışkırmış yabani incir ağaçları hala yaz kokusu salıyordu. Şehrin basamak basamak denize doğru indiği, bütün sokakların önünde sonunda denize açıldığı, araya yolun girmediği zamanlardaydım. Liman henüz eski halindeydi ve yolun sonunda kumsallar uzanıp duruyordu.
Yukarıdaki paragrafta “denize inen iskele yolu, atlarla ve arabalarla dolu sokak, koyun büyüklüğünde sokak köpekleri, duvarlardan nar, portakal ve limon ağaçlarının sarkması, olgunlaşan Trabzon hurmaları, sokakların basamak basamak denize kadar inmesi…” gibi tasvirlerle görüntüler okuyucunun zihninde canlandırılmaya çalışılmıştır. Anlatımda görülen bu biçime betimle denilmektedir. Konu hakkında daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazılarımıza göz atabilirsiniz…