Bilmeniz Gereken Birbirinden Değerli 21 Dil Bilgisi Kuralı

Günlük yaşamımızda kelimelerin yazılışları konusunda ne kadar dikkat etsek de mutlaka hatalarımız oluyor. Kelimelerin yazılışlarına birçok defa bakmamıza rağmen alışkanlıklarımız bizi sürekli olarak hataya sevk ediyor.

Bu yazımızda yazımı sıkça karıştırılan kelimelerin, eklerin ve büyük harflerin kullanımıyla ilgili doğru kullanımlarına yönelik öğretmenlerimizin emek harcayıp oluşturdukları materyalleri sizlerle paylaşıyoruz. Okumanız ve paylaşmanız dileğiyle… Umarız faydalı olur.

1. “ŞEY” en dikkat ettiğimiz ama sıklıkla hata yaptığımız kelimelerden biridir. Şey kelimesinin anlamı nedir, kökeni nedir diye merak ediyorsanız belirtelim: “Şey” Arapça eşya, nesne anlamına gelir. Neden eşya kelimesini diğer kelimelerle birleştirelim ki?

2. Türkçede 3 farklı “ki” vardır. Bunlardan birincisi zamir eki olan “-ki”, ikincisi sıfat yapan “-ki” ve son olarak da bağlaç olan “ki”. Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı yazılır dememiz rağmen her şeyde olduğu gibi istisnaları ortaya çıkar. “Sombahçem” olarak kodladığımız ve bitişik yazılan “ki” bağlaçları için buyrun:

3. “Her” kelimesi için 3 istisna hariç her zaman ayrı yazılır . Bu istisna kelimeler: Herhangi, herkes ve herhalde…

4. Sınıfta öğrencilere yazdırmam gerektiği zaman sürekli vurguladığım bir şey: Öğe diye okunur ancak öge diye yazılır. Peki bakalım hangi kelimelerde g, hangi kelimelerde yumuşak “g” (Ğ) kullanılır:

5. Yön isimleri de sürekli karıştırılan sözcüklerden. Acaba ne zaman büyük yazılıyordu yön isimleri:

Batı, doğu, kuzey ve güney gibi yön isimleri bölge isimlerinden önce kullanılırsa büyük, bölge isimlerinden sonra kullanıldığında da küçük harfle başlar.

Örneğin; Batı Trakya… Gördüğünüz gibi bölge isminden önce kullanıldığından “batı” yön sözcüğü büyük harfle başlamış. Ancak “Trakya’nın batısındaki sel felaketi…” gibi bir cümle de “batı” yön sözcüğü bölge isminden sonra kullanıldığından küçük harfle başlamış. Daha farklı bir örnek için buyrun:

6. Yer adlarından sonra gelen deniz, göl, nehir, dağ ve boğaz sözcükleri büyük harfle başlar. Van Gölü, Süphan Dağı, Çanakkale Boğazı gibi…

7. Kesinlik ifade etmeyen birçok, birkaç ve birtakım sözcükleri bitişik yazılır.

Örneğin; “Birtakım öğrenci okulda düzeni bozuyor.” cümlesinde birtakım öğrenciler derken öğrencilerin sayısı ve isimleri belli olmadığından bitişik yazılır. Fakat “Bir takım elbise aldım.” cümlesi alınan takım sayısının bir adet olduğunu belli ettiğinden ayrı yazılır.