10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı

Zihniyet bir dönemin yaşam biçimin, sosyal ve siyasi hayatının esere yansımasıydı. İslamiyet öncesi Türk toplumunun yaşam biçiminin de şiirlere yansıdığını çok net bir şekilde görebiliyoruz. Bu dönemde Türkler başka milletlerle henüz bir ilişki içerisine girmediğinden milli kalmışlardır. Bu durum kendini aynen şiirlerde de gösterir. Bu dönem eserlerine baktığımızda milli zevklerimizi de görebiliriz. Bu dönemde oluşan şiirler Türklerin o dönemde yaptıkları ...

Mevleviliğin kurucusu, şair, düşünce adamı ve mutasavvıf olan Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî 30 Eylül 1207 tarihinde Horasan’da, günümüz tabiri ile Tacikistan sınırı içerisinde yer alan Vahş kasabasında dünyaya gelmiştir.  Babası Türk geleneklerinin ifadesi ile ‘ âlimlerin sultanı’ ünvanına layık görülmüş olan Muhammed Bahaeddin Veled’dir. Mevlana’nın etnik kimliği günümüzde bile netlik kazanamamış olmakla birlikte Türk, Fars veya Tacik kökenlerinden birine mensuptur. Mevlana ...

Moğolistan’da Göktürk Devleti’ni yıkarak Uygur Devleti’ni kuran Uygurlar yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu olarak bilinir. Göktürk Devleti’nin dil ve kültürünü devam ettirmişlerdir.Uygur Türklerinin yerleşik hayata geçmeleriyle beraber bazı sanat dallarında önemli gelişmeler olmuştur. Önemli gelişmelerin gözlendiği bu sanat dallarının başında ise edebiyat gelmektedir. O dönemde ortaya konulan “Uygur Metinleri” ve eserlerin büyük bir bölümünün ise tercümelerden oluştuğu bilinir. Uygur ...

Herhangi bir olayın; yer, zaman ve kişi unsurları çerçevesinde anlatılma esasına dayanılarak aktarılmasına öyküleyici anlatım denir. Öyküleyici anlatımda, yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olaylar anlatılır. Öykülemede olaylar, belli bir zamana ve sıralamaya göre aktarılır. Yani okuyucuya aktarılan olayda bir hareketin olması gerekmektedir. Öyküleyici anlatımla oluşturulan metinler okunurken anlatılan her şeyde bir hareket olduğu ve bu hareketlerin birbiriyle bağlandığı görülebilir. Bu ...

8.yüzyılda taşlar üzerine yazılan bu yazıtlar (Göktürk Abideleri , Orhun Yazıtları, Köktürk Yazıtları) Moğolistan’da Orhun ırmağının yakınlarına dikildikleri için Orhun Abideleri ismiyle de anılır. Orhun Abideleri Türk adının geçtiği ilk metinlerdir. Aynı zamanda bu yazıtlar Türk tarih ve edebiyatının da ilk yazılı belgesi olarak kabul görür.  Göktürk Yazıtları devletin ve milletin karşılıklı görevlerini dile getirir. 8. yüzyılda dikilen bu anıtlar ...

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nın sözlü ve yazılı olarak ikiye ayrıldığını belirtmiştik. Sözlü edebiyat da kendi içerisinde “Coşku ve heyecanı dile getiren metinler” ve “olay çevresinde gelişen edebi metinler” diye ikiye ayrılır. Olay çevresinde oluşan metinlere örnek olarak sadece destanı verebiliriz. Türklerin savaşçı ve göçebe bir topluluk olmasından, uzun yıllar bağımsızlık mücadelesi verip başka bir milletin boyunduruğu altına girmeme mücadelelerinden dolayı ...