Cenge Giderken Şiirinin Tahlili

Cenge Giderken adlı şiirin ilk dörtlüğüne şair, Türk milletini övmek ile başlamıştır. Burada Türklerin din ve cins bakımından üstünlüğü vurgulanıyor. 

Bu kıtada Türk’ün belli başlı özellikleri ele alınmıştır; onun coşkun yüreğin, ateşle dolu yüreği, vatan uğruna hiç düşünmeden harekete geçmeye her zaman hazırdır.

İkinci dörtlüğe de baktığımızda ise yine söylemlerin ağır bastığı görülür. Mehmet Emin Yurdakul Kur’an-ı Kerim’den bahsederek, onun gerçekleri vurgulamasını ve anlatmasını hiç kimsenin engelleyemeyeceğini anlatıyor ve milliyetçi düşünceleri açıkça ortaya koyuyor. Şair, bağımsızlığımızın sembolü olan bayrağımızı hiçbir kuvvetin ele geçiremeyeceğini vurguluyor: Tanrı evi diyerek, camiden bahsederek, yine dini  unsurlara yer verdiğini görebiliyoruz.

Üçüncü kıtayı incelediğimizde ise vatan toprağının kutsallığından söz edildiğini söyleyebiliriz. Vatan toprağı kutsaldır çünkü bir kişinin her şeyi, evi barkı vatan toprakları üzerinde yer alır. Ayrıca vatan, Allah katında da çok önemlidir.

Dördüncü kıtada ise hala vatan millet aşkından söz edilerek, şair için her şeyin vatan olduğu vurgulanıyor. Vatan topraklarında kesinlikle a düşmanın hiçbir zaman bir yer alamayacağı da özellikle vurgulanıyor. 

Son dörtlükte ise  Şair, ölümden söz ediyor. Bu kutsal vatan için ama son nefeste bile tüm yücelikler dileyeceğini anlatıyor.

Cenge Giderken Şiirinin Şekil/Biçim Olarak İncelenmesi

1.Ölçü:

Şiir hece ölçüsünün 4+4+3=11’li kalıbıyla yazılmıştır.

Ben bir Türk’üm / dinim, cinsim / uludur

2.Kafiye Şeması:

-uludur  a

-doludur  a

-kuludur  a

-giderim  b

aaab, cccb, dddb,eeeb, fffb

3.Nazım Birimi

Nazım birimi halk şiirlerinde olduğu gibi dörtlüktür. Biçim olarak da koşma türüne benzer.

Eserin dili son derece sadedir. Özellikle döneminin dildeki sadeleşme akımına uyan Mehmet Emin Yurdakul, eserlerinde son derece sade bir dil kullanmıştır.