“Divan Edebiyatı Akımları” 13 ile 19.yüzyıl arasında etkili olmuş divan edebiyatının dönem dönem yöneldiği edebi anlayışlar olarak değerlendirilebilir. Yaklaşık 600 yıllık bir etkisi olan divan şiiri sürekli aynı kalmamış, gelişimlere ve değişimlere açık olmuştur. Bu noktada şairler yüzyıllar içinde çeşitli anlayış ve üsluplarla şiirlerini yazmıştır ve böylelikle divan şiiri akımları ortaya çıkmıştır.
Divan Edebiyatı Akımları
Divan Edebiyatı Akımları
Divan edebiyatında yüzyıllara göre ortaya çıkan akımlar ve bu akımlara bağlı şiir yazan sanatçılar:
| Divan Şiirinde Akımlar | |||
| Türkî-i Basit | Mahallileşme | Hikemî Tarz | Sebkihindi |
| Necatî | Bakî | Nâbî | Nef’î |
| Aydınlı Visalî | Nedim | Koca Ragıp Paşa | Neşatî |
| Tatavlalı Mahremi | Şeyhülislam Yahya | Nailî | |
| Edirneli Nazmi | Enderunlu Vasıf | Fehim-i Kadim | |
| Şeyh Galip | |||
Türkî-i Basit Akımı
→ Basit Türkçe anlamına gelen “Türkî-i Basit”, divan şiirinde Arapça ve Farsça sözcük ve terkiplerinin yerine Türkçe şiir yazmaya verilen bir isimdir.
→ 15 ve 16.yüzyılda ortaya çıkan bu sade Türkçe anlayışı biçim ve özde yenilik yapmayı savunur.
→ Divan edebiyatı nazım biçimleri ve aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiş ancak şiirler sade bir Türkçeyle yazılmıştır.
→ Kendisinden sonra gelen mahallileşme akımına zemin hazırlamıştır.
→ Türkî-i Basit temsilcileri Necatî, Aydınlı Visalî, Tatavlalı Mahremi, Edirneli Nazmi’dir.
Mahallileşme Akımı
→ Yerlileşme olarak ifade edebileceğimiz bu hareket, divan edebiyatında yerli unsurlara daha fazla yer verme anlayışıyla ortaya çıkmıştır.
→ Şiirde İstanbul ağzını kullanarak, İstanbul’daki yaşam tarzını, halkın alışkanlıklarını anlatmaya çalışmışlardır.
→ İstanbul Türkçesinin yanında şairler deyim, atasözleri ve halk söyleyişlerine de şiire dahil etmişlerdir.
→ Divan edebiyatının soyut anlayışının dışına çıkılarak yaşanan yerler ve gerçek sevgililer şiirde işlenmiştir.
→ Günlük ve sıradan olaylar da şiirin konusu olmuştur.
→ 16.yüzyılda Bakî’nin şiirlerinde görülmeye başlanan bu anlayışta en güçlü şiirleri Nedim yazmıştır.
→ Mahallileşme temsilcileri Bakî, Nedim, Enderunlu Vasıf ve Şeyhülislam Yahya’dır.
Hikemî Tarz (Hakimhane) Akımı
→ Düşünceye ağırlık veren, insanı doğruya ve güzele yönlendirmeyi amaçlayan didaktik içerikli şiir anlayışıdır.
→ Anlatımın kısa ve özlü olduğu bu akımda hikmetler ön plandadır.
→ Şiirde duygudan çok hikmetler ön planda olduğundan nasihatlere çokça yer verilir.
→ Bu tarzında edebiyatımızdaki öncüsü 17.yüzyılda Nâbî olduğundan bu akıma Nâbî ekolü de denir.
→ Hikemî Tarz temsilcileri Nâbî ve Koca Ragıp Paşa’dır.
Sebkihindi Akımı
→ Hint tarzı anlamına gelen sebkihindi, Hindistan’ı ziyaret eden İranlı şairlerin başlattığı bir akımdır.
→ 17.yüzyıldan itibaren de divan edebiyatını etkilemeye başlamıştır.
→ Şiirde anlam derinliğine önem verilmiş, hayal gücünün sınırları zorlanmıştır.
→ Şairler alışılmış mazmunları kullanmak yerine yeni mazmunlar oluşturmaya gayret etmişlerdir.
→ Süslü ve sanatlı bir anlatım tarzı hayal gücüyle birleştiğinden şiirde soyut ve zor anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
→ Şairler şiirde söz ahengine ve iç musikiye önem vermiştir.
→ Sebkihindi temsilcileri Nef’î, Neşatî, Nailî, Fehim-i Kadim ve Şeyh Galip’tir.
Divan Edebiyatı Akımları PDF + Video (Deniz Hoca)
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “AYT Edebiyat Ders Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Divan Edebiyatında Akımlar PDF Çalışma Kağıdı” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ Divan Edebiyatı
⇒ 10.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe Notları PDF
⇒ AYT Edebiyat Notları PDF