Bir anlatım yöntemi olarak günlük yaşamımızda farkında olmasak da sıklıkla kullandığımız “Dolaylı anlatım“, birinin sözlerini ve konuşmalarını temel yargıyı bozmadan kendi sözlerimizle başkalarına aktarmadır. Burada dikkat edilmesi gereken şey cümle dolaylı yolla da olsa aktarılırken temel yargının bozulmaması ve sözleri aktaran kişinin kendi sözlerini katmamasıdır. Bu anlatımda amaç başkalarının düşüncelerini ifade etmektir. Dolaylı anlatım cümleleri genellikle “söyledi, dedi, açıkladı, belirtti, ifade etti vb.” eylem sözcükleriyle biter.
Örneğin öğretmeniniz sizi koridorda gördü ve “Sınıfa söyle, yarın sözlü yapacağım.” dedi. Eğer siz sınıfa gider ve öğretmen “Yarın sözlü yapacağım.” dedi derseniz bu doğrudan anlatım olur. Ancak “Öğretmen yarın sınav yapacağını söyledi.” derseniz öğretmenin cümlesini kendi ağzınızdan anlattığınızdan dolaylı anlatım olur.
Dolaylı Anlatım Örnekleri
“Dolaylı anlatım nedir?” sorusunun cevabını verdikten sonra konunun daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıda yer alan örnekleri detaylı bir şekilde incelemenizi tavsiye ediyoruz.
⇒ Atatürk, sözlerinin bir gün bilimle ters düşmesi durumunda bilimi seçmemizi söylerdi. (Atatürk’ün bu meşhur sözü bu cümlede başkasının ağzından dolaylı olarak dile getirilmiştir. Aşağıda yer alan cümlede bu sözün doğrudan dile getirildiği örnek bulunmaktadır.)
⇒ Sözlerim bilimle ters düşerse bilimi seçin. (Doğrudan Anlatım)
⇒ Gelecek yıl şampiyonluk yarışında olacaklarını söyledi. (Yargı başkası tarafından dile getirilmiş. Ancak dile getirilen bu yargı bu cümleyi kuran kişinin ağzından dolaylı olarak dile getirilmiştir.)
⇒ Enflasyon hedeflerinin bu yıl tutmasını beklemediklerini ifade etti.
⇒ Atatürk, böyle bir gençlik görmek istediğini söylerdi.
⇒ Onu hayatı boyunca bir daha görmek istemediğini söyledi.
⇒ Cumhurbaşkanı bakanlar kurulunun bu konuda çalışma yaptığını açıkladı.
⇒ Hayalinin ileride milli takım formasını terletmek olduğunu söyledi genç futbolcu.
⇒ Dünkü yazısında futbol takımının şimdiki durumundan memnun olduğunu söyledi.
⇒ Doktor, hastanın durumunun kötüleştiğini ve yapılacak bir şey olmadığını belirtti.
⇒ Sanatçı, gençlerin kendilerine yapacakları en iyi yatırımın eğitim olduğunu ifade etti.
⇒ Apple yeni telefonlarını gelecek ayın sonlarına doğru satışa sunacağını açıkladı.
⇒ Öğretmen, Ali’nin derslerde çok konuştuğunu ve dersin akışını bozduğunu söyledi.
⇒ Dün akşamdan beridir yağan karın yarın öğlen yerini yağmura bırakacağı açıklandı.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için “Doğrudan Anlatım” başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ediyoruz.