Cümleleri özne ve nesneleri bakımından gösterdikleri özelliklere göre çatılarına göre sınıflandırabiliriz. Fiilde çatı konusunda cümlenin nesnesine göre inceleyeceğimiz alanda karşımıza geçişli ve geçişsiz başlıkları çıkmaktadır. Bu yazımızda “Geçişli fiil örnekleri” ile konunun pekiştirilmesi sağlanacaktır.
Geçişli fiiller cümle içinde nesne alamayan fiilleri ifade etmektedir.
Geçişli Fiillere Örnekler
Yapma, etme bildiren eylemler geçişli fiilleri oluşturmaktadır. Bu fiiller belirtili nesne ya da belirtisiz nesne alabildiklerinden geçişli fiillere sorulan “Neyi, kimi, ne, kim” sorularına cevap alınabilmektedir.
Geçişli fiil örneklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Postalamak
- Sağmak
- Sergilemek
- Elemek
- Bölmek
- Bağlamak
- Çözmek
- Almak
- İzlemek
- Görmek
- Çalmak
- Atmak
- Isıtmak
- Süzmek
- Boyamak
- Karalamak
- Kırmak
- Parçalamak
- İçmek
- Söylemek
- Açmak
- Sildi
Geçişli Fiil Cümleleri
Bu başlık altında da geçişli fiilleri cümleler üzerinden inceleyelim. Aşağıdaki örneklerde de gördüğünüz gibi geçişli fiillerle oluşturulan cümlede nesne de bulunmaktadır.
- Dün akşamki maçı seyretti. (Neyi seyretti? ⇒ Dün akşamki maçı = Belirtili nesne / Geçişli Fiil= Seyretmek)
- Geceleyin sahilde oturup gitar çaldık. (Ne çaldık? ⇒ Gitar = Belirtisiz nesne / G. F. = Çalmak)
- Okulun eskiyen duvarlarını yaz tatilinde boyadı. (Neyi boyadı? ⇒ Okulun eskiyen duvarlarını = Belirtili nesne / G. F. = Boyamak)
- Öğretmeninin sözlerini olduğu gibi defterine yazdı. (Neyi yazdı? ⇒ Öğretmeninin sözlerini = Belirtili nesne / G. F. = Yazmak)
- Yurt dışında kazandıklarını memleketindeki hesabına aktardı. (Neyi aktardı? ⇒ Yurt dışında kazandıkları = Belirtili nesne / Geçişli fiil= Aktarmak)
- Depremden önce köpeklerin ulumasını işitti. (Neyi işitti? ⇒ Köpeklerin ulumasını = Belirtili nesne / Geçişli fiil= İşitmek)
- Ona ihanet edenin kardeşi olduğunu sonra öğrenecekti. (Neyi öğrenecekti? ⇒ Ona ihanet edenin kardeşi olduğunu = Belirtili nesne / G. F. = Öğrenmek)
- Kötü gününde yanında bir tek kardeşini gördü. (Kimi gördü? ⇒ Kardeşini = Belirtili nesne / G. F. = Görmek)
- Geçen yıl onu hastanede gördüm. (Kimi gördü? ⇒ Onu = Belirtili nesne / Geçişli fiil= Görmek)
- Kötü haberi aldığında ağzındakilerini yutamadı. (Neyi yutamadı? ⇒ Ağzındakileri = Belirtili nesne / G. F. = Yutmak)
- Sınıfa girdiğinde hemen tahtayı silerdi. (Neyi silerdi? ⇒ Tahtayı = Belirtili nesne / G. F. = Silmek)
- Hakem itirazlar sonrasında penaltıyı verdi. (Neyi verdi? ⇒ Penaltıyı = Belirtili nesne / G. F. = Vermek)
- Mezuniyet töreninde öğretmenimiz şiir okudu. (Ne okudu? ⇒ Şiir = Belirtisiz nesne / G. F. = Okumak)
- Yeni evine geçtiğinde hemen mutfağı temizledi. (Neyi temizledi? ⇒ Mutfağı = Belirtili nesne / G. F. = Temizlemek)
Ayrıca Bkz. ⇒ Fiilde Çatı