Günlük Nedir? Günlüğün Özellikleri, Günlük Hakkında Bilgi

Kişinin bir gün boyunca gördüklerini, yaşadıklarını, gün içinde hissettiklerini günü gününe yazdığı kısa ve samimi yazılara  günlük ya da günce denir. 

Günlük genel olarak yayımlanma amacı taşımaz. Kişi kendisine özel olarak yazdığından, hislerini yazıya döktüğünden dolayı günlüklerini kimseyle paylaşmak istemez. Ancak günlüklerini kitap haline getiren yazarlar olmuştur. Bazı yazarlar romanlarını, hikayelerini günlük türünden yararlanarak oluşturmuştur. Örneğin Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu adlı romanı günlüklerden oluşan bir roman örneğidir.

Günlük tutmak kişiyi hem geliştirir hem de yazma alışkanlığı kazandırır. Yazı yazmak, hislerini ortaya koymak, kendini anlatmak bireyde zihinsel olarak olumlu yönde bir gelişmeyi gösterecektir. Aynı zamanda günlükte kişinin kendini anlatmasından dolayı yazarın kendi hayatıyla ilgili gözlem yapma şansı da doğmaktadır. Bu nedenle öğrencilere günlük yazma konusunun aşılanması onların kendilerini geliştirmeleri, dünyaya farklı bir gözle bakabilmeleri açısından son derece önemlidir.

Günlüğün günü gününe yazılmasından dolayı diğer türlere göre inandırıcılığı fazladır. Çünkü uzun bir süreden sonra kaleme alınan anılar tam olarak birebir hatırlanamayacaktır. Ancak günlükte aynı gün olaylar daha detaylı bir şekilde hatırlanıp yazıya dökülebilmektedir. Bu nedenle geçmiş dönemlerde yazılmış günlük birer belge niteliği de taşımaktadır. 

 Günlüklerin özellikleri

1. Günlüklerde anlatılan olaylar günü gününde yazılmıştır. Günlüklerin tarihi yazıldığı gündür.
2. Günlüklerin dili konuşma diline yakındır. Dil açık ve anlaşılırdır.
3. Günlükler özeldir, çünkü yazar kendisi için yazmıştır.
4. Günlüklerin konusu her şey olabilir. Konuda sınırlandırma yoktur.
5. Başka metin türlerinde (roman, hikaye, anı) kullanılabilir.
6. Günlükler insanı tüm çıplaklığıyla gösterir.
7. Günlüklerde öznel bir anlatım vardır.
8. Günlüklerde gözlem ve dikkat önemlidir.
9. Biyografi türünde eser yazılırken günlüklerden yararlanılabilir.
10. Günlükler hisleri, duyguları anlatan içe dönük günlükler ve dış dünyadaki olayların anlatıldığı dışa dönük günlükler olarak iki başlıkta incelenebilir.

Dünya Edebiyatında Günlük

Günlüğün Romalılarda kullanıldığını biliyoruz. Ancak bu günlükler edebi türden oldukça uzaktadır. O dönemde bazı olayların kayıt altına alınması için tutulmuştur. Edebi bir tür olmaktan ziyade tarihçiler için birer belge niteliği taşımalarından dolayı önemlidir. 19. yüzyıldan itibaren Batı edebiyatında günlüğün edebi tür olarak yer bulduğunu söyleyebiliriz. Batı edebiyatında Stendhal, Gogol, Virginia Woolf, Andre Gide, Goethe, Franz Kafka gibi ünlü yazarların günlükleri meşhurdur.

Türk Edebiyatında Günlük

Osmanlı Devletinde padişahların günlük yaşamlarının kaydedildiği Ruzname adı verilen metinleri, günlük türünde örnekler olarak kabul edebiliriz. Osmanlı saraylarında Ruzname tutmak bir gelenek haline gelmişti. Ancak günlüğün edebi tür olarak edebiyatımızda görülmesi Tanzimat Dönemi’nde olmuştur. Tanzimat Dönemi’nde Direktör Ali Bey’in doğu gezisi sırasında yazdığı “Seyahat Jurnali” bu dönemde yazılmış ilk günlük olarak kabul edilir.

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda günlük türünün edebi tür olarak yer bulduğu görülür. Bu dönemde Salah Birsel ve Nurullah Ataç’ın günlükleri meşhurdur. Edebiyatımızda en meşhur günlükler ise Oğuz Atay’ın “Günlük” ü, Cemal Süreya’nın “Günler” adlı eserleridir.

Nurullah Ataç: Günce, Gazi Günlüğü, Uçuş Günlüğü

Salah Birsel: Kuşları Örtünmek, Nezleli Karga

Falih Rıfkı Atay: Yolculuk Defteri

Tomris Uyar: Gündökümü, Sesler, Yüzler, Sokaklar

Cemil Meriç: Jurnal