İmge

Onbinlerce kelime mevcudiyetine rağmen dil; bazı duyguların ve düşüncelerin aktarılmasında yetersiz kalabilmektedir. Bu durumda şair sizce ne yapmalıdır? Edebi türlerin önünde soyutlamanın zirvesine çıkan, büyük bir duygu yoğunluğu barındıran şiir anlatım açısından farklı yollara başvurulmasını zorunlu kılar. Sözcüklerin yetersizliği ve duygu yoğunluğu karşısında şair imge özelliğinden yararlanır. İmgelerden uzak bir şiirin düşünülmesi de mümkün değildir.

İmge Nedir?

İmge sözcüğünün Türk Dil Kurumuna göre manası “Zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen şey, hayal” şeklinde belirtilmektedir. İmge gerçekliğin dışında şairin dış dünya ile gözlemlerini kendi zihninde yeni bir forma sokmasının ardından düş dünyasında oluşturduğu tasarımlar yani görüntülerdir. Burada şunu vurgulamak da fayda vardır: İmgeyi şair dış dünyada karşılığı olmayacak bir şekilde kendi zihninde tasarlayacağından imgeler alışılmışın dışındadır yani özgün olmak zorundadır. Şiirde imgeyi tek bir sözcük halinde görebileceğimiz gibi birden fazla kelimeyle ya da dizeler boyunca da görebiliriz.

Şiirde İmge Örnekleri

• Onu her gördüğümde aklım kırılıyordu.

Yukarıdaki cümlede “Aklın kırılması” günlük yaşamda kullanılan bir ifade değildir. Bu ifade alışılmışın dışında yani özgün bir şekilde birinin kafasında tasarlandığı için imge örneğidir.

1. Oysa ay bir ateş gibi yağıyor
   usul usul terliyor bir batık gemi
   Turgut UYAR

Turgut Uyarın yukarıda yer alan şiirinde imgesel bir anlatım ön plana çıkmaktadır. Ayın bir ateş gibi yağması, batık bir geminin terlemesi ancak şairin zihninde canlandırdığı bir görüntü olabilir.

• Lâkin kalacak doğduğumuz toprağa bizden;
  Şimşek gibi bir hâtıra nal seslerimizden.

Yahya Kemal Beyatlı’nın yukarıda yer alan beytindeki ikinci dizeye dikkat ederseniz şöyle bir anlam çıkmaktadır: “Nal seslerimizden şimşek gibi bir hatıra.” Şimşek gibi bir hatıra alışılmışsın dışında bir ifade ve görüntü olduğundan imge olarak değerlendirilmelidir.

• Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;
  Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller.
  Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?

Ahmet Haşim’in Merdiven şiirde bolca imgesel bir anlatım vardır. Arza eğilip sürekli kanayan güller, ateş gibi ağaç dallarında öten kanlı bülbüller ile suların yanması alışılmışın dışında görüntülerdir. Şair kendi hayal dünyasında oluşturduğu bu görüntüleri şiire aktarması imge örneğidir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ 9.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe 
⇒ AYT Edebiyat