Fiillere gelerek onları bir eylemin adı yapan, cümle içinde bir işin, oluşun ve kılışın adı olan sözcüklere isim fiil denir. Ad eylem olarak da bilinen bu fiilimsiler eylemlere gelerek yeni sözcüklerin türetilmesini sağlar.
İsim fiiller “-me, -ma, -ış, -iş, -uş, -üş, -mek, -mak” eklerinden oluşmaktadır. Bu ekleri hafızamızda daha kolay tutabilmek için şu şekilde kodlamak faydalı olacaktır: “mA(y)IşmAk”
İsim Fiil Cümleleri
İsim fiil cümleleri ile aşağıda yer alan örneklerde ad eylemlerin cümle içinde nasıl isim görevinde kullanıldıklarını görebilirsiniz.
- Yemek yapmayı üniversitede öğrenmiştim. (Bu cümlede yer alan “Yapmayı” sözcüğü ilk etapta fiil olarak görünsede cümle içinde yapılan eylemin adını ifade ettiğinden isim fiil örneği olarak gösterilebilir.)
- Sabahları erken kalkmanın zorluğunu yaşıyordum. (Yapılan eyleme gelen “-ma” ekiyle birlikten “Kalkma” sözcüğü yapılan işin ismi haline gelmiştir.)
- Hayvanları sevmek gibi bir sorumluluğumuz var.
- Sinemada film izlemek son zamanlarda hobim olmuştu.
- Yazmayı bu aralar bırakmış ve gözlem yapmaya başlamıştım.
- Öğrencilerin sınavda yazdıklarını okumaya gayret ediyordum.
- Arkadaşlarının adreslerini telefonuna kaydetmeyi unutmuştu.
- İnanmak başarmanın yarısıdır derler.
- Tatile çıkmayı bu yıl oldukça istiyordum.
- Borsa yükselişini sürdürüyordu.
- Memleketimle hasret gidermek iyi geliyordu.
- Resim yapmaya ilkokulda öğretmenlerimin teşvikiyle başlamıştım.
- Evini temizlemeyi pek sevmeyen bir yapıya sahipti.
- Uyumak ne güzel şey öyle.
- Erkenden otele varmak istiyorduk.
- Çalışmanın yararlarını öncelikle kavramalısınız.
İsim Fiil Örnekleri
Yukarı da belirtiğimiz gibi ad eylem ekleri “-me, -ma, -ış, -iş, -uş, -üş, -mek, -mak” şeklindedir. Bu eklerden “-mak, -mek”ler her halükarda isim fiilleri oluşturmaktadır. Konuyu daha da pekiştirmek adına aşağıda yer alan “İsim fiil örnekleri“ni dikkatli bir şekilde incelemenizi tavsiye ediyoruz.
- Gülmek ⇒ “Gül-” eylemine gelen “-mek” eki, sözcüğü yapılan eylemin ismi haline getirmiştir. Yapılan eylemin adı nedir?= Gülmek
- Konuşma ⇒ “Konuş-” fiiline gelen “-ma” eki, kelimeyi yapılan eylemin adı haline getirmiştir. Burada yapılan eylemin adı ise “Konuşmak”tır.
- Bakış ⇒ “Bak-” fiiline gelen “-ış” ekiyle yapılan eylemin adı “Konuşma” sözcüğü olmuştur.
- Görmek ⇒ “Gör-” fiilinin sonuna gelen “-mek” ekiyle bu sözcük yapılan eylemin adı durumuna gelmiştir. Yapılan eylemin adı nedir?= Görmek
- Dolaşmak
- Gezmek
- Yürüme
- Gülüş
- Seyretme
- Yazma
- Okuma
- Sevmek
- Dinlemek
- Oturmak
- Görüşme
- İzlemek
- Bitirmek
- Gözetlemek
- Bekleyiş
- Öğrenmek
- Susmak
- Durmak
- Geçiş
- Sürüş
- Karışma
- Kızmak
Fiilimsilerle (eylemsiler) ilgili ayrıntılı bilgi almak için şu yazımıza göz atabilirsiniz: Fiilimsiler
Çok teşekkür ederim. Ödevimi yapmamda çok yardımcı oldunuz.
Çok İşime Yaradı Çok Teşekkür Ederim
mühteşem çok işe yarar ödevimi yaptım