Kaldırımlar Şiiri Tahlili
Kaldırımlar şiiri Necip Fazıl Kısakürek’in en meşhur şiirlerindendir. Bu şiirde büyük şehirdeki insanın yalnızlığı işlenmiştir. Şiir üç bölümden oluşur. İkinci bölümde kişinin ruh ve vicdan hürriyetini işlemiştir. Üçüncü bölümde de şair geceyi bir kadına benzetir.
1.KITA:
Şair, şiirin başında bize bulunduğu sokağı anlatıyor. Bu sokakta kimse yoktur, şair tek başınadır. Korkulu bir yürüyüştür bu. Burada yürüyüş henüz çok hızlı değildir. Şairin arkasına bakmadan yürümesi korkusundandır. Şair dörtlüğün son mısrasında bir hayal gördüğünü söylüyor. Bu dörtlükte anlatılan mekanda fazla bir değişiklik olmuyor.
2.KITA:
Burada mekanın tasviri yapılmaya devam ediliyor. Şairin anlatımı trajedi denilen tiyatro türünü andırıyor. Trajedi de üç birlik kuralı vardır: zaman, mekan, olay. Burada zaman bir gecedir. Mekan da sabittir. Şairin amacı okuyucuyu en iyi biçimde etkileyebilmektir. Şiir aslında yalnızlık, korku ve ölüm üzerine kuruludur. Son iki mısrada şair kaldırımları kişileştirerek yalnızlık duygusunun derecesini arttırıyor.
3.KITA:
Şair burada korkuyu bir sıvı gibi niteliyor. Korkunun damla damla biriktiğini söylüyor ve trajedi duygusunu güçlendiriyor. Birtakım evhamlara giren şair her sokak başında yolları devlerin kestiğini zannediyor. Evler bu trajedi dekorunun belki de en korkunç öğeleridir. Perdeleri açılmış evleri gözleri çıkarılmış âmâya benzetiyor. Bu, şaire bir korku veriyor. Gece ışıkları olmayan, perdeleri kapalı evler şairde gözleri çıkarılmış bir âmâ duygusu uyandırıyor. Şair evleri kişileştiriyor.
4.KITA:
Bir kıtada kaldırımların şaire göre anlamı veriliyor. Kaldırımlar anneye benzetiliyor ve sokaklarda yalnız yaşayanların yoldaşı olarak görülüyor. Üçüncü mısrada harikulade bir tezat sanatı vardır: Sükun içinde ses duyulması. Kaldırımlar şair için her şeyi anlatabileceği bir araç sayılıyor. Bu kıtada Necip Fazıl’ın gençliğinde yaşadığı bohem hayatın etkilerini görmek mümkündür. Ancak o, daha sonra tamamen değişecek ve Allah’a yönelecektir.
6.KITA:
Şair yürümeye devam ediyor. Burada “yumuşak bir kucak” ifadesi huzuru ve saadeti ifade ediyor. Kaldırımlar yine kişileştirilmiştir. Onlar da istediği kişileri tercih ediyor: Yalnızları… buradaki aman kelimesi şairin Türkçeyi ne kadar iyi kullandığını gösteriyor. Korkularına rağmen şair sabahın olmasını istemiyor. Karanlık sokakta yolculuğun bitmesini istememek hayal ve tasavvurların devam etmesini istemek anlamına gelir.
7.KITA:
Burada okuyucu yürüyüşün hızlandığını hissediyor. Çıkan tak tak sesleri hızlı gitmenin bir sonucudur. Burada “t, k, ç” gibi sert sesler kullanılarak bir zenginlik verilmiştir. Buradaki köpek motifi trajedi unsurunu desteklemiştir. Köpeğin aç olması korkuyu arttırır. Ayrıca bu sokak köpeği de şair gibi yalnızdır. Şair yolda gördüğü kemerleri kendisi için bir zafer tâkı olarak görüyor. Onun zaferi karanlık sokaklarda tek başına yaşayabilmektir.
7.KITA:
Burada da telaşlı bir ifade vardır. Şair, geceye mahsus hayallerin devamı için gündüzü istemediğini söylüyor. Şair artık yalnızlığı benimsemiştir. Karanlıklar ıslak bir yorgana benzetilmiştir. Şair ateşli bir hasta gibi dert çekiyor. Onun ilacı ise karanlıklardır, gecedir. Bu isteyiş çok ısrarlı ve kararlıdır.
8.KITA:
Bu kıtada yarım bırakılmış bir şart cümlesi vardır. Cümlenin devamı okuyucuya bırakılmıştır. Şair son iki mısrada sokaklarda ölmek arzusunu dile getiriyor. Burada “boydan boya” zarfı şairin sokakla bütünleşmesini ifade ediyor. Esrar kelimesi ile teşbih yapılıyor ve ölümün başlangıcı tasvir ediliyor. Sokaklar sırlarla doludur. Şair, sokaklara olan sevgisini “kara sevda” ile belirtiyor. Bu sevginin en kuvvetli ifadesi sokaklarda ölmek arzusudur.
Kaldırımlar Şiirinin Teması
Kaldırımlar şiirinin teması yalnızlıktır. Karanlıkta ve sokakta yalnız kalan bir adamın psikolojisi yansıtılmaktadır.