Bir olayın, durumun gerçekleşmesinin ancak başka bir olay ya da durumun gerçekleşmesine bağlı olduğunu ifade eden cümlelere “Koşul Sonuç Cümleleri” veya “Şart-Sonuç Cümlesi” denir. Yani bu tür cümlelerde asıl önemli olan temel yargının gerçekleşmesi bir şarta bağlıdır ve eğer o şart yerine getirilirse temel yargı da gerçekleşebilir.
Bir olayın gerçekleşmesi için başka bir şeyin gerçekleşmiş olmasının zorunluluğuna “Şart” denir. Bir yargının içinde yer alan ve zorunluluğu bildiren şartı tespit etmek oldukça kolaydır. Bu nedenle “Koşul-Sonuç Cümlesi”nde öncelikle aramamız gereken şey temel yargının gerçekleşmesinin bir şarta bağlanıp bağlanmadığıdır.
Türkçemizde “Koşul-Sonuç” ilgisini kuran asıl ek “-se, -sa“dır. Bu yüzden şart cümlelerinde gözleriniz öncelikle bu eki aramakta olsun. Ancak bu ek dışında iki yargı arasında “-ince, -dikçe, -dığında, mi, ama, yoksa, ancak, üzere, yeter ki” ile de şart anlamı kurulabildiğini unutmamak gerekir.
Örnek olarak “Bu akşam maçta takımımız üç gol atarsa şampiyon olacak” cümlesini ele alalım. Cümlede temel yargı olarak ifade edilen “Şampiyon olma” durumu “takımın üç gol atma” zorunluluğuna yani şartına bağlanmış durumdadır. Dikkat ederseniz cümlede bulunan yargılar arasında “şart-sonuç” ilgisini “-sa” şart eki kurmuştur.
Konunun daha iyi anlaşılması için aşağıda yer alan “Koşul Sonuç örnek cümleleri” detaylı bir şekilde incelemenizi tavsiye ediyoruz:
Koşul-Şonuç Cümle Örnekleri
⇒ Ödevlerini vaktinde tamamlarsan hafta sonu sinemaya gideriz.
- Hafta sonu sinemaya gitmenin şartı nedir? → Ödevlerini vaktinde yapmak.
⇒ Yarın akşam gelirseniz müdürle görüşebilirsiniz.
- Müdürle görüşmenin koşulu nedir?→ Yarın akşam gelmek.
⇒ Müziğin sesini kısarsan komşulardan şikayet gelmez.
- Komşuların şikayet etmemesinin şartı nedir? Müziğin sesini kısmak.
⇒ Sınav belgeni unutursan binaya giremezsin.
- Binaya girmenin şartı nedir? Sınav belgesini yanına almak.
⇒ Temiz bir dünya düşlüyorsan etrafını kirletmeyeceksin.
⇒ Sözlüne 100 veririm yeter ki bu soruyu doğru yap.
⇒ Dışarı çıkabilirsin ancak akşam vaktinde döneceksin.
⇒ Tabaktakiler bitince sofradan kalkabilirsin.
⇒ Kelimeleri sadece mecaz anlamda kullanırsan puan alamazsın.
⇒ Dolaptakiler bittikçe alışverişe giderdi.
⇒ Yağmur yağmadığında arılar çalışmaya devam ediyor.
⇒ Bu soruda sıfatları elersen geriye cevap kalacak.
⇒ Sana yardım ederim ama bundan kimseye bahsetmeyeceksin.
⇒ Ağladı mı babası hemen istediğini yapardı.
⇒ Tatilde buraya gelirsen her yeri görme şansın olur.
⇒ Büyük ünlü uyumu konusunu anlarsan sınavı geçtin sayılır.
⇒ Zamanında getirmek üzere kitapları benden aldı.
⇒ Sınavlara çalışmazsan sınıfta kalacaksın.
[ Amaç-Sonuç ⇔ Neden-Sonuç ⇔ Youtube Video ]