Kelime anlamı dörtlü olan Murabba, dörtlü bentlerden oluşan ve daha çok aşk, felsefe ve dini olmak üzere düşünce temelli yazılan divan edebiyatı nazım şekillerinden biridir. Her konuda murabba yazılabilir fakat çoğunlukla bu nazım biçiminde dini ve didaktik konular, yergi, övgü, ölüm gibi konular işlenmiştir.
Murabbalar, halk edebiyatındaki koşmalara benzediğinden divan şairleri tarafından da sevilmiş ve yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Çeşitli konularda yazılabilmesinin yanı sıra bestelenmeye de uygun olması murabbaya olan ilgili arttırmıştır. Daha sonraki yüzyıllarda birçok murabba bestelenmiştir.
Edirneli Nazmi, Enderunlu Vasıf, Fuzuli, Taşlıcalı Yahya bu nazım biçiminde örnekler vermiştir. Murabbalarıyla ünlü şairimiz Tanzimat Dönemi’nde yaşamış olan Namık Kemal’dir.
Murabba Özellikleri
→ Divan Edebiyatı’nda dörtlü bentlerden oluşan nazım şekillerinden biridir.
→ Murabbaların kafiye şeması çoğu zaman “aaaA, bbbA, cccA…”şeklindedir.
→ Dörtlüklerin son dizeleri aynen tekrar edilir ve bu tekrar dize bestelenen şarkılarda nakarat olarak kullanılır.
→ Dörtlük sayısı 3-7 arasında değişir.
→ Her konuda yazılabildiği gibi çoğunlukla düşünce ve din üzerine yazılmıştır.
→ Aruz ölçüsüyle yazılır.
→ Halk edebiyatında koşmaya benzediği için şairler murabbaya ilgi göstermiştir.
→ 19. yüzyıldan sonra yazılan murabbaların büyük bestelenmek amacıyla söylenmiştir.
→ Özellikle 19. yüzyıldan sonra bestelenen şiirlerin büyük bir bölümünü murabbalar oluşturur.
Murabba Örnekleri
Perişan halin oldum sormadın hal-i perişanım
Gamından derde düştüm kılmadın tedbir-i dermanım
Ne dersin rüzgârım böyle mi geçsin güzel hanım
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım
Esir-i dam-ı aşkın olalı senden vefa görmem
Seni her kanda görsem ehl-i derde aşina görmem
Vefa vü aşinalık resmini senden reva görmem
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım
Değer her dem vefasız çerh yayından bana bin ok
Kime şerh eyleyem kim mihnet ü enduh u derdim çok
Sana kaldı mürüvvet senden özge hiç kimsem yok
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım
Fuzuli
Bahr-i aşkına olal’dan aşina
Yaktı yandırdı beni nar-ı firak
Şarkı-Murabba Arasındaki Farklar
→ Şarkılarda aşk ve güzellik konuları işlenirken murabba şiir türünde ise din ve didaktik konular ağırlıklı olarak işlenmiştir.
→ Şarkılar 3-5 dörtlük arasında yazılırken murabbalar 3-7 dörtlük arasında değişir.