Noktalama İşaretleri (TDK Noktalama İşaretleri)

Duygu ve düşüncelerimizi dil ile başka insanlara aktarmanın iki yolu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi çok eskiden beridir kullandığımız sözlü yöntem, bir diğeri ise yazılı yöntemdir. Duygularımızı, düşüncelerimizi ve hayallerimizi yazı yoluyla ifade ederken anlatımın etkili olmasını ve bunun yanında anlaşılır olmasını amaçlarız. Bunun için de bir yazıda dikkat edilmesi gereken en önemli unsur “Noktalama işaretleri” olmaktadır. Bu yazımızda ele aldığımız kurallar “TDK Noktalama İşaretleri” çalışması baz alınarak oluşturulmuştur.

Noktalama İşaretleri

1. Nokta ( . )

2. Virgül ( , )

3. Noktalı Virgül ( ; )

4. İki Nokta ( : )

5. Üç Nokta (… )

6. Soru İşareti ( ? )

7. Kesme İşareti ( ‘ )

8. Ünlem İşareti ( ! )

9. Kısa Çizgi ( – )

10. Uzun Çizgi ( − )

11. Eğik Çizgi ( / )

12. Tırnak İşareti ( “…” )

13. Parantez (Yay Ayraç)

14. Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ )

15. Denden İşareti ( ” )

16. Köşeli Ayraç ( [ ] )

17. Ters Eğik Çizgi ( \ )

NOKTALAMA İŞARETLERİ TYT-KPSS-ALES-LGS

Bir metinde karşımıza çıkabilecek tüm noktalama işaretlerini TDK kuralları baz alınarak TYT Türkçe, KPSS gibi merkezi sınav çalışmalarına uygun bir şekilde örnekleriyle ele aldık. Ayrıca noktalama işaretleri PDF ile sınav çalışmalarınıza katkı sunması adına hazırladığımız noktalama işaretleri konu anlatımı videosu aşağıda yer almaktadır.

1) Nokta ( . )

⇒ Bitmiş olan cümlelerin sonlarına konur.

• Dün akşam buraya geldiler.
• Teneffüste hep birlikte dışarı koştuk.
• Bundan sonra onu görmek istemiyorum.

* Noktadan sonra gelen kelimenin ilk harfi büyük yazılır.

⇒ Bazı kelimelerin küçük harfli kısaltmasının sonuna konur.

• Doktor → Dr.
• Profesör → Prof.
• Albay → Alb.
• İngilizce → İng.
• Cadde → Cad.
• ve benzeri → vb.
• Sayfa → s.

DİKKAT! Büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz. Bunun iki istisnası: T.C. ve T. (Türkçe)

DİKKAT! Uluslararası ölçü bilimlerinin kısaltılmasında nokta kullanılmaz: cm, kg, km

⇒ Nokta işareti aynı zamanda sıra bildirdiği için sayılardan sonra kullanılır. 

• 5. → (5’inci / Beşinci)
• 25. → (25’inci / Yirmi beşinci)
• X. yüzyıl (10’uncu yüzyıl / onuncu yüzyıl)
• II. Elizabeth ( 2’inci Elizabeth / İkinci Elizabeth)

* Sayıların yanına konulan nokta (.) “-ıncı, -inci, -uncu, -üncü” eklerinin yerine geçer.

⇒ Tarihlerin kullanımda “gün-ay-yıl” aralarına konur.

• 27.08.1985
• 04.11.1974

DİKKAT! Tarih belirtilirken aylar sadece sayılar şeklinde değil yazıyla da ifade edilebilir.

• 29 Ekim 1923
• 23 Nisan 1920

⇒ Saatlerin ifade edilmesinde saat ve dakika arasında kullanılır.

• 09.05
• Maç akşam 21.45’te başlayacak.
• Dersimiz 13.35’te bitiyor.

⇒ İnternet sitesi adreslerinde alan adlarıyla uzantılar arasına konur.

• https://www.edebiyatciyim.com/

⇒ Matematik biliminde çarpma sembollerinden biridir.

• 7.7=49
• 6.4=24

⇒ Binli sayılardan sonra her üçlü sayı grubunun arasına konur.

• 1.750.000
• 4.700
• 150.500.750

⇒ Kitaplar ve makaleler sonunda yer alan kaynakçada yer alan künye sonuna konur.

• KORKMAZ Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara, 1980.

2) Virgül ( , )

⇒ Cümle içinde yan yana sıralanan eş görevli sözcüklerin ve sözcük gruplarının arasına konularak birbiriyle karışması engellenir.

• Üstünde siyah şapka, kırmızı tişört, mavi pantolon ve beyaz ayakkabı vardı.
• Oturuşu, konuşması, hitap tarzı ve bakışı insanları etkiliyordu.

⇒ Sıralı cümleler birbirinden virgül yardımıyla ayrılır.

• Geldik, yendik, gittik.
• Akşamları gelince ders çalışıyor, temizlik yapıyor, yemek yapıyor ve sonra uyuyordu.

⇒ Özne bazen cümlenin oldukça uzaması karşısında belirsiz kalabileceğinden özneden sonra virgül getirilerek özne vurgulanır.

• Irmak Hanım, bu sözleri duyar duymaz üniversitede yaşadığı sıkıntıları hatırlamış ve onun kalbini derin bir hüzün kaplamıştı.
• İstanbul, barındırmış olduğu köklü bir tarih ve yoğun nüfusuyla dünyanın en önemli kentleri arasındaydı.

⇒ Cümle ortasında yer alan ara cümlelerin başına ve sonuna konur.

• Ailesi bu kadar ısrardan sonra, istemeyerek de olsa, gerekli izni verdi.
• Aynı sınıfta okuduğumuz, Ortaokuldan beri, Ayşe daha sonradan bizi tanımadı.

⇒ Bazı kelimeler cümle içinde tekrar ettirilerek anlatıma güç kazandırılabilir. Tekrar eden bu kelimeler arasına konur.

• Akşam, yine akşam, yine akşam.
• O gidince uzun bir süre onu bekledik, bekledik, bekledik ama gelmedi.

⇒  Alıntı cümlelerden sonra konur.

• Onu bir daha görmek istemiyorum, dedi.
• Yarın tüm sınıfı sözlü yapacağım, dedi.

⇒ Konuşma çizgisiyle vurgulanmış alıntı cümlelerin sonuna da konur.

• – Yarın akşam bizde yemek yiyelim mi, diye sordu.

⇒ Sanatsal metinlerin içinde konuşmalardan önce konur.

• Masasından hızlıca kalkarak,
  – Sizden bunun hesabını soracağım, dedi.

⇒ Bir sonraki cümlede yer alanların reddedildiğini ya da onaylandığını gösteren “Hayhay, haydi, evet, hayır, başüstüne, peki, yok, pekala, tamam, elbette, olur” gibi sözcüklerden sonra konur.

• Evet, bu konuda yapılacak tek şey bu.
• Hayhay, siz istersiniz de biz yapmaz mıyız.

⇒ Anlam karışıklığını engellemek için bir kelimeden sonra konularak kendisinden sonra gelen sözcüklerle bir bağlantısı olmadığını göstermek için kullanılır.

• İhtiyar, adamı sert bir şekilde uyardı.
• O, kadını çok sevdiğini herkese söyledi.

⇒ Hitapların sonuna konur.

• Sevgili Kardeşim,
• Değerli Dostum,
• Sevgilim,

⇒ Sayılardaki kesirleri ayırmak için kullanılır.

• 27,5
• 0,65

⇒ Bir cümlede zarf fiil eklerini almış kelimelerin art arda kullanılması durumunda zarf fiili almış (fiilimsiden) sözcükten sonra konur.

• Eve gelince televizyonu açıp, müzik dinleyerek ders çalışırdı.
• Kimseye denk gelmeden, hızlıca yürüyerek uzaklaştı.

DİKKAT! Cümle içinde ancak art arda birden fazla zarf fiil eki varsa virgül konur. Eğer tek zarf fiil eki almış sözcük varsa virgül konmaz.

• Gece müzik dinleyerek uyur.
• Bu sözleri duydukça aklı çıkacak gibi oluyordu.

⇒ “Bu, şu, o” zamirleri özne olarak kullanılırsan bunlardan sonra konur.

• O, kendisinin böyle bir şeye izin vermeyeceğini söyledi.
• Bu, geçmişten günümüze kadar gelmiş olan alışkanlığımızdır.

⇒ Kitap, makale vb.’nin kaynakça bölümünde yer alan künyede kullanılır.

• KORKMAZ Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara, 1980.

DİKKAT! Hiçbir zaman cümle içinde “ya… ya, veya, yahut, ve” bağlaçlarının öncesine ya da sonra virgül konulmaz.

• Tüm yıl boyunca çalıştı ve emeklerinin karşılığını aldı.
• Ya bu işleri bu gece bitirirsiniz ya istifa edersiniz.

DİKKAT! “Hem… hem, gerek… gerek, ne… ne” gibi tekrarlı bağlaçların öncesinde ve sonrasında virgül bulunmaz.

• Hem konuşuyor hem itiraz ediyor.
• Ne dediğimi yapar ne bizi konuşturur.

DİKKAT! “de, da” bağlacı, “-ınca, ince” anlamında zarf fiil görevinden kullanılan “mı, mi” ve şart ekinden sonra virgül konulmaz.

• Ben de ailem de bu konuda sorun yaşıyorduk.
• Ben sinirlendim mi kırıcı konuşabiliyorum.
• Dediğini yaparsa hemen şımarıyordu.

3) Noktalı Virgül ( ; )

⇒ Kendi içinde virgüllerle ayrılmış birbirinden farklı türlerin karışmaması için aralarına konur.

• Erkek çocuklarına Deniz, Ali, Murat; kız çocuklarına Sıla, Yıldız, Şebnem adını vermişti.
• Telefon piyasasında Apple, Samsung, Sony; bilgisayar piyasasına Dell, HP, Lenovo hakimdi.

⇒ Kendi içinde virgülle ayrılmış ögeleri bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.

• At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
• Kahvaltıda peynir, zeytin, domates yiyecek; çay, kahve içeceksin.

⇒ Virgülle ayrılmış olan ortak ögeler barındıran cümlelerde öznelerden sonra konulabilir.

• Bilgisayar; temiz, sağlam ve çalışır durumdadır.

* Noktalı virgülden sonra gelen kelime hiçbir zaman büyük harfle başlamaz.

4) İki Nokta ( : )

⇒ Bir cümle sonrasında anlatılanlarla ilgili örnekler verilecekse örneklerden önce konur.

• Servet-i Fünun’un en önemli şairleri şunlardır: Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin…
• Sınavda iki kişi başarılı olmuştu: Ayşe ve Kenan

⇒ Cümlede dile getirilen yargıyla ilgili açıklama yapıldığında konur.

• Gerekli parayı bulmak için planı şuydu: Bilgi yarışmasına katılacaktı.
• İsim: Canlı ya da cansız varlıkları karşılayan sözcüklerdir.

DİKKAT! İki noktadan sonra örnekler geliyorsa küçük harfle, açıklama yapılıyorsa büyük harfle başlanır.

• Sınava gelirken şunları yanınızda bulundurun: kalem, silgi, su…
  
• Hayalim şu: Bir gün milyon aboneye ulaşmak.

⇒ Bir metin içerisinde konuşma bölümlerinde sözlerin sahibinin isminden sonra konur.

• Ahmet Bey: Köyümüz bu durum karşısında kayıtsız kalamaz.
  Muhtar: Gerekli yardımı toplamak için ilçeye gideceğim.

⇒ Metinlerde konuşmadan önce belirtilen ifadenin sonuna konur.

• Yürürken bağırır:
  – Siz vicdanını çöpe atmış insanlar…

⇒ Matematik biliminde iki nokta bölme işareti olarak kullanılır.

• 150:5=30
• 9:3=3

⇒ Web sitelerinde “http” ile “www” uzantıları arasında kullanılır.

• https://www.edebiyatciyim.com/

⇒ Ses bilgisinde bir ünlü harfin yanına gelerek onun uzun ünlü olduğunu belirtmede kullanılır.

• La:yık (lāyiḳ)
• Ahla:ki: (aḫlāḳī)
• Ma:na (maʿnā)

5) Üç Nokta ( … )

⇒ Bazı cümleler anlatım olarak tamamlanmadan yarıda bırakılır. İşte bu cümlelerin sonuna “Üç nokta” konur.

• Oradan bize doğru baktı ve cebinden çıkardığı kalemle…

⇒ Cümle içinde söylenmeyen bazı argo ve kaba sözlerin bazı harfleri yerine konur.

• B…tan bir günden sonra bir daha işe gitme hevesim kalmadı.
• Polis tarafından ifadesi alınan C… serbest bırakıldı.

⇒ Bir metin içinde yer alan alıntı cümlelerin eksik bulunan yerlerine konur.

• … sonra da kitabını okuyarak uyuya kaldı.

⇒ Bazı cümlelerde söz yarıda kesilir, devamı okuyucunun hayal gücüne bırakılır. Sözün kesildiği yere üç nokta konur.

* Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!

⇒ Seslenmelerden, ünlemlerden sonra üç nokta konularak anlam pekiştirilir.

• Ey şahin bakışlım!..
• Nasıl da gol yedi!..

* Ünlem işaretinden sonra üç noktanın birinin atılması uygun olur.

⇒ Karşılıklı konuşmalarda eksik kalmış cevaplarda kullanılır.

• − Bu saatte buralarda ne arıyorsun?
  − Hiç…

6) Soru İşareti ( ? )

⇒ Soru sözcüğü ve soru eki içeren sözlerin sonuna konur.

• Nerede bu insanlar?
• Buralara yakın bir banka var mı?

⇒ Bazı cümlelerde soru eki-sözcüğü kullanılmasa da soru anlamı bulunmaktadır. Bu cümlelerin sonuna konur.

• Müşteri hizmetleri sordu:
  − Doğum tarihiniz?

⇒ Emin olunmayan, tahminlere göre söylenen tarih ve yerlerin yanına konur.

• Fuzuli (1490? – 1556)
• Ölüm tarihi: ?

DİKKAT!  “mı / mi” ekini alan yan cümle, temel cümlenin zarf tümleci olduğunda sonuna soru işareti getirilmez.

• Ders çalıştı mı tüm soruları cevaplardı.
• Yemek yaptı mı mutfağı dağıtırdı.

DİKKAT! Sıralı ve bağlı cümlelerin hepsi soru anlamı taşısa da soru işareti en sona konur.

• Acaba arayan Ahmet mi, Yılmaz mı?
• Yemeği evde mi yesek, dışarı mı çıksak?

7) Kesme İşareti ( ‘ )

⇒ Özel adlara gelen her türlü iyelik, bildirme ve durum ekleri kesmeyle ayrılır.

• Atatürk‘e olan sevgimiz hiç bitmez.
• Türkiye‘ye
• İstanbul‘un
• Divan Edebiyatı‘na
• Halide Edip Adıvar‘ın

DİKKAT! Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır: Boğaz’dan, Hisar’dan vb.

• Arkadaşlarıyla Cadde’de buluşmayı severdi.
  (Burada kastedilen Bağdat Caddesi olduğundan büyük yazılmıştır.)

⇒ Kanun, yönetmelik, tüzük vb. adlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.

• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun
• Ortaöğretim Kurumlar Yönetmeliği‘nde

UYARI: Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük yazılır ve gelen ek kesmeyle ayrılır.

• Bu Yönetmelik’in 14. maddesinin c bendi…

DİKKAT! Bir özel adın sonunda eğer 3.tekil şahıs eki (-i, -ı, -u, -ü) varsa ve bu sözcüğe başka bir iyelik eki eklenirse kesmeyle ayrılmaz.

• Boğaz Köprümüzün…
• Munzur Vadimiz

DİKKAT! İstisnai bir durum olarak kurum, kuruluş, iş yeri, birleşim ve oturum isimlerine gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.

• Türk Dil Kurumuna
• Bakanlar Kurulunca beklenen kararları aldı.
• Kadıköy Anadolu Lisesine

UYARI:  Avrupa Birliği’ne gelen ekler kesmeyle ayrılır. Bu bir istisnadır.

DİKKAT! Özel isimlere getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.

• Türklerde
• Müslümanlıkta
• Türkçenin

Dikkat! Sonunda p, ç, t, k ünsüzleri bulunan özel isimlere gelen ünlü ekler kesmeyle ayrılır fakat okunuşta ses yumuşatılır.

• Ahmet’i (Ahmedi olarak söylenir.)
• Bosna-Hersek’i (Bosna-Herseği şeklinde söylenir.)

DİKKAT! Başbakanlık, Rektörlük gibi sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde Başbakanlığa şeklinde yazılır.

⇒ Kişi isimlerine getirilen “Bey, hanım, efendi, paşa” gibi saygı ve unvanlara gelen ekler kesmeyle ayrılır.

• Rıza Bey‘in
• Esma Hanım‘a
• İsmet Paşa‘ya

⇒ Kısaltmalara gelen ekleri ayırmak için kullanılır.

• THY‘nin
• AB‘ye
• TDK‘ye

⇒ Sayılara gelen ekler de kesme işaretiyle ayrılır.

• 1938‘de Atatürk’ü kaybettik.
• Ailem 6‘ncı katta oturuyor.

⇒ Belirli bir tarihi belirten aylara ve günlere gelen ekler kesmeyle ayrılır.

• 27 Haziran‘da…
• 15 Mayıs 2006 Salı‘nın randevuları dolu.

⇒ Bir ek ve harfe gelen ekler kesmeyle ayrılır.

• a‘dan z‘ye kadar hepsini yazdım.
• Türkçede -gen‘le türetilmiş sözcükler…

8) Ünlem İşareti ( ! )

⇒ Şaşma, acı, sevinç, korku gibi duyguları yansıtan sözlerin sonuna konur.

• Hava çok soğuk!
• Eyvah!
• Yazık!
• Heyhat!

⇒ Hitap sözleri, seslenme sözleri ve uyarılardan sonra konur.

• Dur, yolcu!
• İleri!
• Hey!
• Dikkat!
• Aman!

⇒ Alayın, kinayenin ve küçümsemenin yer aldığı sözlerden sonra konur.

• İsteseymiş tatile gidermiş ( ! ) ama canı sıkkınmış.
• Çocuk, çalışkan ( ! ) olduğunu söyledi.

DİKKAT! Ünlem işareti, ilgili sözden sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konulabilir.

• Arkadaş! Çalışıp hak edeceksin.
  Arkadaş, çalışıp hak edeceksin!

9) Kısa Çizgi ( – )

⇒ Bir metin yazarken eğer satırın sonuna kelimenin tamamı değil de bir parçası sığıyorsa kelimenin bölündüğü yere konur.

• Bugün bizim için çok heyecanlı bir gündü. Yıllardır bek–
  lediğimiz güzel haber elimize ulaşmıştı.

⇒ Cümle içinde yer alan ara sözleri, ara cümleleri ayırmak için bu cümlelerin başına ve sonuna konur.

• Beklediğimiz haber –ablamın atanması– sonunda gelmişti.
• Fenerbahçe son maçlarda –beş oyuncu sakattı– form düşüklüğü yaşadı.

⇒ Dil bilgisi dersinde sözcüklerin kökleri, ekleri ayrılırken aralara konur.

• Göz–lük–çü
• –ki eki her zaman bitişik yazılır.
• –de, –da bulunma hal ekidir.

⇒ Türkçede fiil olan kök ve gövdelerden sonra konur.

• Al–, git–, gel–, izle–, sev–, ye–

⇒ İsim yapan eklerin hemen başına, fiil yapan eklerin ise başına ve sonuna konur.

• İsim yapan ekler: –ak, –den, –ış
• Fiil yapan ekler: –ımsa–, –tır–

⇒ Kelimeleri hecelerine ayırırken aralara konur.

• He–ce–le–mek
• İz–le–mek
• Ba–kın–mak
• O–ku–mak

⇒ Kelime ve sayıların arasına “…-e, …-den, ve, ile, ila” anlamını vermek için konur.

• İstanbul–Bursa yolu 2 saate düştü.
• Türk–Japon ilişkileri köklü bir geçmişe sahiptir.
• Fen–Edebiyat Fakültesi
• 1750–1820 yılları arasında yaşadı.

DİKKAT! Eğer sayı adları yinelenirse araya ( – ) konulmaz.

• Üç beş lira değeri var.
• Yirmi otuz kilo gelirdi.

⇒ Matematikte ( – ) çıkarma işaretidir.

• 10–5= 5
• 57–20= 37

⇒ Sıfırın altındaki değerleri göstermek için ( – ) işareti kullanılır.

• Hava yarın –10 derece olacakmış.
• Şirketin bilançosu –10.000.000 olarak açıklandı.

10) Uzun Çizgi (−)

⇒ Bir metinde yer alan konuşmaları göstermede kullanılır.

• Yoklamayı alırken:
  − Çocuklar, siz de defterlerinizi çıkarın.
• Gelen faturaya şaşkınlıkla baktı:
  − Size lambaları gereksiz yakmayın demedim mi?

DİKKAT! Eğer konuşmalar tırnak işareti içinde verilirse uzun çizgi kullanılmaz.

• Televizyonu izlerken:
  “Hanım, çocukları görmeyeli bayağı oldu, onlara çay içmeye mi gitsek?” dedi.

11) Eğik Çizgi ( / )

⇒ Şiirin dizeleri yan yana yazıldığında dizeler arasına konur.

• Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

⇒ Adres yazımlarında ev numarası ile daire numarası, semt ile şehir arasına konur.

• Defne Sokağı No: 25/8 Güllübağlar/İstanbul

⇒ Tarihlerin yazımında gün, ay ve yıl arasına konur.

• 23/09/2010

⇒ Değişik şekillerini göstermek için ekler arasına konur.

• -de / -da, -çü / -çu, -deki / -daki

⇒ Web sitesi adreslerinde “http” uzantısı sonrasına konur.

• https://www.edebiyatciyim.com

⇒ Matematikte ( / ) bölme işaretidir.

• 100/10=10
• 55/5=11

⇒ Birimler arasındaki oranları göstermede kullanılır.

• km/sa= kilometre/saat

12) Tırnak İşareti ( “…” )

⇒ Birinden ya da başka bir yazıdan olduğu gibi alıntılanan sözler tırnak içinde gösterilir.

• Okulumuzun girişinde Atatürk’ün “Öğretmenler! Cumhuriyet sizden düşünceleri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister.“ sözü yer alıyordu.

DİKKAT! Tırnak içinde yer alan alıntı sözlerin sonuna konulması gereken “nokta, soru işareti, ünlem işareti, üç nokta vb.” noktalama işareti mutlaka tırnak içinde kalmalıdır.

⇒ Bir cümle içinde özellikle vurgulanmak istenen sözler tırnak içinde gösterilir.

• Bu sınavda özellikle “Servet-i Fünun“ konusuna çalışmalısınız.
• Üniversitemizde “Ekonomik istikrar“ ile ilgili konferansa katılmıştı.

⇒ Cümle içinde geçen eser ve yazı adları tırnak içinde gösterilir.

• Yarışmada Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Yaş Otuz Beş“ adlı şiirini okudu.
• Derste “Edebiyat Tarihi“ adlı metni okuduk.

DİKKAT! Bir cümle içinde vurgulanmak istenen sözler, kitap ve dergi isimleri, başlıklar tırnak içinde gösterilmeden eğik bir yazıyla da gösterilebilir.

• Ahmet Hamdi Tanpınar’ın son yıllarda tekrar ilgi gören Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı kitabını sınavda sormuşlardır.

⇒ Bilimsel makalelerde künyede yer alan makale adları tırnak içinde gösterilmektedir.

DİKKAT! Tırnak içinde gösterilen sözlerin sonuna gelen ekleri ayırmada kesme işareti hiçbir zaman kullanılmaz.

• Bana Sabahattin Ali’nin “Kürk Mantolu Madonna“sını okudun mu diye sordu.
• Bu yemek “Gaziantep“in simgesi haline geldi.

13) Parantez (Yay Ayraç) (  )

⇒ Bir cümlenin anlamını tamamlayan ya da cümlenin dışında ek bilgiler verilirken kullanılır. Yay ayraç içinde verilen cümlenin sonuna gerekli noktalama işareti konur.

• Geçen sene yaptığımız gezide yanımızda Ahmet de (Kendisinden pek hoşlanmam.) vardı.
• Zamirler (Adıllar) isimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir.

⇒ Alıntı yapılan sözlerin sonuna alıntı sözün sahibinin ismi parantez içinde yazılır.

• Her milletin dili o milletin çağlar boyunca yaşadığı tarihin adeta özetidir. (Mehmet Kaplan)

⇒ Bir tiyatro metninde ya da senaryoda konuşma sırasında kişilerin hareketleri, durumları parantez içinde gösterilir.

• Yolcu: — (Koltuğundan öne doğru eğilir) Buralarda mola vereceğimiz bir yer var mı?
  Şoför: — Hayır! (Başını sağa sola çevirir.)

⇒ Bir cümle içinde alay geçilen, küçümsemenin yapılan sözlerden sonra konulan ünlem parantez içinde gösterilir.

• Çocuk, ev içinde düzenli (!) olduğunu söylüyordu.

⇒ Cümle içinde verilen bir bilginin doğruluğu hakkında kesinlik yoksa konulan soru işareti parantez içinde gösterilir.

• Nasrettin Hoca’nın Konya’da (?) yaşadığı söylenmektedir.

⇒ Bir metinde yer alan maddeleri gösteren sayılardan ya da harflerden sonra kapama ayracı konur.

• I)
  II)
  III)
  1)
  2)
  3)
  a)
  b)
  c)

14) Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ )

⇒ Tırnak içerisinde alınan bir cümlenin içinde tekrar tırnak içerisine alınacak bir cümle ya da söz olursa bu ikinci sözü belirtmede kullanılır.

• Öğretmenimiz “Bu dönem hepiniz ‛Yaş Otuz Beş’ şiirini sınıfta okuyacaksınız.” dedi.

15) Denden İşareti ( ” )

⇒ Bir metinde maddelerin sıralanmasında ya da bir tabloda alt alta gelen aynı kelimelerin, kelime gruplarının ve sayıların defalarca yazılmasını engellemek için kullanılır.

a) İsim Tamlaması
b) Sıfat         “

16) Köşeli Ayraç ( [ ] )

⇒ Ayraç içine alınmış sözlerin içinde de ayraç kullanmak gerekirse yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır.

• Kirpi mahlasını kullanan yazar [Refik Halit Karay (1888-1965)]  Suriye ve Lübnan’da yaşadığı dönemde “Gurbet Hikayeleri” adlı eserini yazmıştı.

⇒ Bir metin çalışması yapan kişi başka metinlerle ilgili çeviri ve alıntı yaparken sözlerde eksik kalan yerlere kendi sözlerini ekleyebilir. Sonradan eklenen bu sözler köşeli ayraç içinde gösterilir.

• “Eldem, Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra…”

⇒ Makale sonlarında yer alan künyede eserler ve yazarlarla ilgili bazı ayrıntıları gösterirken kullanılır.

• Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa]

17) Ters Eğik Çizgi ( \ )

⇒ Bilişim uygulamalarında iç içe açılan dosya dizinlerinin yolunu gösterirken bu dizinleri birbirinden ayırmada kullanılır.

• D:\Müzikler\Pop\Tarkan

Noktalama İşaretleri PDF + Video (Deniz Hoca)

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “TYT Türkçe Ders Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Noktalama İşaretleri” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ TYT Türkçe Notları PDF
⇒ AYT Edebiyat Notları PDF