Pir Sultan Abdal Kimdir?

Pir Sultan Abdal 16. Yüzyılda yaşamış büyük bir şairdir. Pir Sultan’ın asıl adı ise Haydar’dır. Yaşamının büyük bir kısmını Sivas’ın Banaz köyünde geçirmiştir. Pir Sultan Abdal 16. Yüzyılın ikinci yarısında Anadolu’da baş gösteren Safevi devleti (Şah İsmail) yanlısı mezhep olaylarına karışmıştır.

Sivas Beylerbeyi Hızır Paşa tarafından idam ettirilmiştir. Bu idamın 1547-1551 veya 1587-1590 yılları arasında olduğu sanılmaktadır. Yapılan çeşitli araştırmalarda altı farklı Pir Sultan Abdal kimliğine rastlanılmıştır.

Bunlar:

-Çorum yöresinde olup bir süre Ankara’da Hasan Dede tekkesinde kalan Pir Sultan Haydar,

-Aruzla şiirler yazan Pir Sultan Abdal,

-Divriği yöresinde yetişen ve asıl adı Halil İbrahim olan Pir Sultan,

-18. Yüzyılın ikinci yarısı ile 19. Yüzyılın başında yaşamış olan Pir Sultan,

-16. Yüzyıl sonu ile 17.yüzyılın başında yaşayan ve Pir Sultan’ın asılmasıyla ilgili deyişleri söyleyen Pir Sultan Abdal,

-Menkıbeleşmiş yaşamıyla tanınan, Hızır Paşa’nın astığı kabul edilen 16. Yüzyıl şairi Banazlı Pir Sultan Abdal. 

                Halk edebiyatı araştırmacıları ise gerçek Pir Sultan Abdal olarak Banazlı Pir Sultan’ı kabul etmektedirler. Pir Sultan Abdal alevi gelenekleri ve tarikat içinde yaşamıştır. Pir Sultan Abdal Hayati(Şah İsmail), Kul Hüseyin ve Kul Himmet’ten etkilenmiştir. Şiirlerinde sade ve duru bir dil kullanmıştır. Tema olarak ise genel anlamda aşk, tasavvuf, ve kavgayı ele almıştır. Pir Sultan Abdal, tekke ve tasavvufun kalıplarını aşıp geniş bir halk kitlesine ulaşabilmeyi başarmıştır. Medrese öğrenimi görmemiş ve bu yüzden bazı Halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatından hiç etkilenmemiştir.