Redif, dize sonlarında tekrar eden aynı anlamdaki kelimeler ya da aynı görevdeki eklerden oluşmaktadır. Bu konuya geçmeden önce ve şiirde inceleme yapmadan önce redif konusuyla ilgili şu hususlara dikkat etmekte büyük bir yarar vardır:
- Redifler mutlaka dize sonlarında yer almaktadır.
- Şiirde ahenk unsurları incelenirken ilk başta dize sonunda redif aranmalıdır.
- Redifler dize sonlarında tekrar eden aynı anlamdaki sözcüklerden ve aynı görevdeki eklerden oluşmaktadır.
- Redifler bulunduktan sonra kafiye aranmalıdır.
- Her şiirde redif bulunmak zorunda değildir.
Ek Halindeki Redifler
Ek halinde dize sonunda yer alan redifleri bulabilmek için Türkçede ek konusuna hakim olmanız gerekmektedir. Çekim ve yapım eklerine hakim olmadan “Ek halindeki redifleri” bulmanız oldukça zor olacaktır.
Senin bu Ruhsati’n senin kardaşın
Senin benim için böyle telaşın
Senin bu feryadın senin göz yaşın
Senin buselerin öldürür beni
Dize sonlarında yer alan “kardaş, telaş, yaş” sözcükleri kök durumdadır. Bu köklere gelen “-ın” lar ise iyelik ekleridir. Dize sonundaki sözcüklere gelen “-ın” iyelik ekleri aynı görevde kullanıldıklarından dolayı rediftir.
YUNUS’un sözü
Kan aglar gözü
Dogrudur özü
Aşkin elinden
Yunus Emre’nin bu dörtlüğündeki dizelerin sonunda yer alan sözcüklerin kökü “söz, göz, öz“dür. Bu sözcüklerinden sonunda yer alan “-ü” iyelik ekleri ise rediftir.
Sözcük Halindeki Redifler
Dize sonlarında tekrar eden yazılışları ve anlamları aynı olan sözcükler redifi oluşturmaktadır.
Gine hekim gelmiş dermana muhtaç
Can telef ediyor kurbana muhtaç
Artık geri dönmez fermana muhtaç
Karıştı araya muzu kaç gündür.
Yukarıdaki dize sonlarında tekrar eden aynı anlamdaki “Muhtaç” sözcüğü ile “Derman, kurban, ferman” sözcüklerinin sonunda yer alan “-a” yönelme hal ekleri redif örneğidir.
NOT: Dize sonunda tekrar eden yazılışları aynı ancak anlamları farklı sözcükler “Cinaslı kafiye” olarak adlandırılır. İlgili konuya göz atabilirsiniz: Cinaslı Kafiye
Ayrıca Bkz ⇒ KONU VİDEOSU