Yazma tekniği, dili kullanıştaki ustalığı, eleştirideki inceliği, betimlemeleriyle Türk hikayeciliğinin önemli isimlerinden olan Refik Halid Karay; 1888 yılında doğmuş, lise öğrenimine Galatasaray Lisesinde başlamış ancak daha sonra bu okulu bırakarak hukuk mektebine geçmiştir. Daha sonra ise gazeteciliğe başlayan yazar aynı zamanda öğretmenlik ve çeşitli memurluk görevlerinde bulunmuştur. 1965 yılında doğduğu şehir olan İstanbul’da ölmüştür.
Servet-i Fünun dergisi ile Tercüman-ı Hakikat gazetesinde ilk yazıları yayımlanmıştır. Yazılarında “Kirpi” mahlasını kullanmıştır. İktidara muhalif olmasından dolayı birçok kez yurt içinde sürgüne gönderilmiştir. Milli Mücadeleye de muhalif bir çizgide ilerlemesi nedeniyle yurt dışına sürgüne gönderilmiştir. Ömrünün bir kısmı Suriye ve Lübnan’da geçmiştir. Oralarda yaşarken yazdığı hikayeleri “Gurbet Hikayeleri” adlı eserinde toplamıştır.
Refik Halit Karay’ın Edebi Kişiliği
Eserlerini yazarken hicvettiği kesimleri sert bir şekilde eleştirmiştir. Muhalif bir kişiliğe sahip olması nedeniyle hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde sürgüne gönderilmiştir. Ömrünün büyük bir kısmını sürgünlerde geçiren yazar duyduğu ıstıraplar neticesinde birçok hikayesini yazmıştır. Aldığı cezaların ve sürgünlerin kendisi geliştirdiğini, bilgisini arttırdığını kendisi de söylemiştir.
Ziya Gökalp’in etkisinde milliyetçi bir çizgide giden yazarın sürgün yıllarında milliyetçilikle ilgili fikirleri daha da derinleşmiştir. Özellikle dilin sadeleşmesi akımına katılan Refik Halit Karay, Türkçeyi en iyi kullanan yazarlardan biri olmuştur. Dili iyi kullanan, yazılarındaki ince hicivleri, tasvirleriyle ün yapmış ve modern Türk edebiyatında önemli bir yer edinmiştir.
Refik Halid Karay; hikaye, roman, tiyatro, eleştiri, fıkra, hatıra ve sohbet gibi türlerde eser vermiştir. Daha çok hikayeciliği ile tanınmıştır. Sinop’a sürgün gittiğinde Türk edebiyatında büyük bir önemi olan “Memleket Hikayeleri“ni yazmıştır. Bu eserinde yer alan hikayelerinde Anadoluyu konu olarak işlemiştir. Hikayenin yönünü Anadolu’ya kaydırması bakımından son derece önemli bir eserdir. Ayrıca yurt dışında sürgündeyken “Gurbet Hikayeleri” adlı eseri yazmıştır.
1938 yılında çıkarılan bir af ile yurda geri dönen yazar, Aydede isimli bir mizah dergisini çıkarmıştır.
Refik Halit Karay’ın Eserleri
Romanlar
- Anahtar
- Bu Bizim Hayatımız
- Nilgün
- Kadınlar Tekkesi
- Karlı Dağdaki Ateş
- Dört Yapraklı Yonca
- Sonuncu Kadeh
- Yerini Seven Fidan
- Ekmek Elden Su Gölden
- Ayın On Dördü
- Yüzen Bahçe
- Yeraltında Dünya Var
- Dişi Örümcek
- Bugünün Saraylısı
- İkibin Yılın Sevgilisi
- İki Cisimli Kadın
- İstanbul’un İçyüzü
- Yezidin Kızı
- Çete
- Sürgün
Hikayeler
- Memleket Hikayeleri
- Gurbet Hikayeleri
Oyunlar
- Kanije Müdaafası
- Deli
Hiciv Mizah
- Sakın Aldanma İnanma Kanma
- Ago Paşa’nın Hatırası
- Guguklu Saat
- Kirpinin Dedikleri
- Bir Avuç Saçma