Romanda Modernizm

“Romanda Modernizm“i ele almadan önce modernizm hakkında birkaç bilgiye ihtiyacımız olacak. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde aydınlanma ile birlikte demokraside de olan gelişmelerle başlayan modernizm, I. ve II. Dünya Savaşı’yla birlikte büyük yıkıma uğrayan insanlık üzerindeki olumsuzluktan beslenerek güçlenen bir akımdır. Dünyada var olan tüm değerler, kurallar ve anlayışlar insana mutluluk getirmemiş bilakis yıkıma uğratmıştır. Bundan dolayı eskiye karşı olan sanatçılar yeni olanı savunmuşlardır.

Sanatın her alanında etkili olan modernizm, roman türünü de derinden etkilemiş ve bu türe yeni bir anlayış kazandırmıştır. Modernistlere göre “İnsan, dünyada hep acı görmüş ve yaşadığı çevreye yabancılaşmıştır.” İşte bu anlayıştan hareketle yazarlar “İnsanın bu yalnızlığını ve durumunu” romanda anlatmaya çalışmıştır. Aslında bu ifadeler modernist romanın özelliklerinin ipuçlarını bize vermektedir.

Peki “Modernizmin romana etkisi nedir? Modernist romanların özellikleri nelerdir?” Şimdi bu soruların cevaplarını maddeler halinde verelim.

Romanda Modernizm

→ Geleneksel romanın tersine romanda daha çok bireyin iç dünyası, bunalımları, yalnızlığı ele alınır.

→ En önemli tema, bireyin çevresine yabancılaşmasıdır.

→ Kişilerin iç dünyasını ortaya koyabilmek, hislerini ve psikolojisini anlatabilmek, anıları ve bilgileri yansıtabilmek için iç konuşma, bilinç akışı, iç çözümleme gibi anlatım tekniklerinden yararlanılır.

→ Klasik romanda “dün-bugün-yarın” şeklinde olan kronolojik zaman anlayışı da değiştirilmiş ve geriye dönüşler ön plana çıkmıştır. Geriye dönüş tekniği sinemadan alınarak romana uyarlanmıştır. Böylelikle okur, kişiler hakkında çok daha fazla bilgi sahibi olma imkanı bulur.

→ Modern romanlarda sebep-sonuç ilişkisine yer verilmez.

→ Romanların bir başının olma zorunluluğu olmadığı gibi belirli bir sonla bitmesi alışkanlığı da bu roman anlayışında bitmiştir.

→ Sanatçılar yalın bir şekilde anlatım yapmaktan kaçınır, alegoriden yararlanır, çağrışım gücü yüksek sözcükler kullanılarak şiirsel bir anlatım yakalamaya çalışırlar.

→ Geleneksel roman anlayışında önem arz eden mekan, kişi ve olay geri planda bırakılmış; birey ve iç dünyası ön plana çıkarılmıştır.

→ Klasik romanın en önemli kurallarından olan tek anlatıcı ve bakış açısından vazgeçilmiş, roman çoklu anlatıcı ve bakış açısıyla anlatılmıştır.

Modernist Romanlarda Anlatım

→ Klasik romanda son derece basit ve düz bir anlatım varken modernist romanın anlatımı kullanılan yeni anlatım teknikleriyle oldukça karmaşık hale gelmiştir.

→ En çok kullanılan anlatım teknikleri ise bilinç akışı, iç çözümleme ve geriye dönüştür.

Modernist Romanlarda Bilinç Akışı Tekniği

• Bireyin iç dünyasını esas alan romanlarda sıklıkla karşımıza çıkan bilinç akışı tekniği kahramanların saklı kalmış yönlerini ortaya koymada etkilidir.
• Kişilerin düşünceleri olduğu gibi tüm çıplaklığıyla ortaya konur.
• Aynı zamanda kişinin bilinçaltına da inilmiş olunur.
• Bu tekniğin belirgin özelliği birinci ağızdan anlatımın yapılması, kısa cümlelerle kesik bir anlatım olması, cümleler arasında bağlantının pek olmaması ve anlatımdaki düzensizliktir.
• Daha fazla bilgi için ayrıca bakınız ⇒ Bilinç Akışı Tekniği

Modernist Romanlarda İç Çözümleme Tekniği

• Yazar tarafından yani üçüncü kişi tarafından kahramana ait olan düşüncelerin, duyguların ve hayallerin ifade edildiği tekniktir.
• Böylelikle kahraman okur tarafından yakından tanınarak bir samimiyet oluşturulmaya çalışılır.
• Daha fazla bilgi için ayrıca bakınız ⇒ İç Çözümleme Tekniği

Modernist Romanlarda Geriye Dönüş Tekniği

• Zamanın kurgulanmasıyla ilgili olan bu teknikte anlatıcı şimdiki zamandan çıkarak geçmişe giderek eski zamanlardan birtakım bilgiler aktarır.
• Geçmişe dönülerek söz konusu durumların ve konuların daha iyi anlaşılması sağlanır.
• Sinemadan alınarak romana uyarlanmış bir tekniktir.

⇒ Roman I Modernizm I 11.Sınıf Ders Notları ⇐