Röportaj

Herhangi bir olay, durum, yer veya kişi hakkında yapılan gözlemlerin, araştırmaların ve incelemelerin rapora benzeyen bir metin ve fotoğraf ile okuyucuya aktarılmasına röportaj denir. Gazeteye bağlı bir tür olduğundan yayın organlarının gelişmesiyle yaygınlaşan röportaj türü, bir gazete haberi olmaktan ziyade daha kapsamlı içerik ve gözlem barındıran metin türüdür.

Röportaj kelimesi dilimize Fransızcadan geçmiştir. Kelime olarak toplamak, günün raporu anlamlarına gelmektedir. Bu türün gelişimi dergi ve gazetelere bağlı olarak gerçekleşmiştir.

Röportaj Özellikleri

→ İzleyici ve okurlara geniş bir perspektif sunması açısından önemli bir türdür.

→ Amaç derinlemesine ele alınan konunun net bir şekilde okuyucuya aktarılması, kamuoyunun aydınlatılmasıdır.

→ Ele alınan konu, okuyucunun ilgisini çekecek şekilde aktarılır.

→ Bu türde, yazarın kendi izlenimleri ve düşünceleri de yer alır.Bu özellik bu metinleri haber metinlerinden ayırır.

→ Metin içerisinde konuyla ilgili olarak fotoğraflar da yer alır.

→ Bir belgesel havası vardır.

→ Başta açıklayıcı anlatım, öğretici anlatım, öyküleyici anlatım, betimleyici anlatım olmak üzere birçok anlatım türünden yararlanılır.

→ Konunun daha iyi anlaşılabilmesi, daha inandırıcı olması ve anlatımın canlı kılma açısından olayların merkezindeki kişilerle olan konuşmalara da yer verilir.

→ Herkesin anlayabilmesi oldukça sade bir dili vardır.

→ Tek bir yazı olarak yayımlanacağı gibi bir yazı dizisi şeklinde de gazete ve dergilerde yayımlanabilir.

→ Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle internet, blog ve sosyal medyada da röportajlar yayımlanmaktadır.

Röportaj Çeşitleri

Röportajlar iki çeşit olarak sınıflandırılır.

1. Amerikan Röportajı: Ele alınan konunun en çarpıcı, en dikkat çekici kısmı sürpriz bir şekilde yazının başında verilir. Metin sırasında okuyucunun heyecanını dorukta tutmaya çalışan röportaj türüdür.

2. Alman Röportajı: Anlatılan durumun merkezinde yazarın kendisi de yer alır. Anlatım ben diliyle yapılır.

Röportajın dünya edebiyatında gelişimi gazete ve dergiler sayesinde olmuştur. Dünyada röportaj konusunda tanınmış isimler olarak karşımıza Jean Paul Sartre, Jack London, Ernest Hemingway  gibi isimler çıkar.

Konularına göre röportajlar ise şu şekilde sınıflandırılır:

Bir yeri konu alan: Bir yerin tanıtıldığı röportajlardır ve bolca fotoğraf kullanılır.

İnsanı konu alan: Özellikle tanınmış sanatçılarla yapılan konuşmalar yer alır.

Eşyayı konu alan: Herhangi bir nesneyi konu merkezine alır, o nesne hakkında ayrıntılı bilgiler verir.

Türk Edebiyatı’nda Röportaj

Türk edebiyatında röportaj denildiğinde akla gelen ilk isim Yaşar Kemal’dir. Uzun bir süre röportaj yapan yazar, ülke çapında ismini ilk kez bu türde duyurmuştur. Başarılı bir röportaj yazarlığı sonrasında romancılığa başlamıştır. Yaşar Kemal dışında bu türde tanınan diğer isimler ise şunlardır:

Fikret Otyam

Yılmaz Çetiner

Kenan Akın

Falih Rıfkı Atay

Ruşen Eşref Ünaydın

Röportaj ile Mülakat Arasındaki Farklar

Röportaj günümüzde, tanınmış kişilerle yapılan soru-cevaplara dayanan mülakatlarla sık sık karıştırılır hale gelmiştir. Röportaj içerisinde ele alınan konunun daha iyi anlaşılması için kişilerle yapılan görüşmeler de yer almaktadır ancak bütününde bir konunun derinlemesine incelenmesi ve okuyucuya aktarılması mantığı yer almaktadır. Bu nedenle iki türün birbirine karıştırılmaması önemlidir.

Mülakat-Röportaj farklarını şu şekilde sıralayabiliriz:

→ Mülakatta sadece soru-cevaplar yer almakla birlikte yazarın herhangi bir düşüncesi ya da yorumunu barındırmaz. Metinde yer alan fotoğraf sadece konuşulan kişiyle ilgili olabilir.

→ Çok daha geniş olan röportajın içinde gezi yazısı, deneme, sohbet, hikaye ve anı gibi metin türlerinin özellikleri yer alır. Sadece bir insanı değil bir yeri ya da eşyayı da konu olarak ele alabilir. Yazar metne kendi duygu ve düşüncelerini katar, bolca görsel materyale yer verilir. Aynı zamanda anlatımda yazarın edebi bir dil kullanması önemlidir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ Slayt – PDF
⇒ Edebiyat Ders Konuları
⇒ Türkçe Ders Konuları
⇒ 11.Sınıf Konuları