Bu edebiyat akımının temelleri Recaizade Mahmut Ekrem’in teşvikleri ve çabasıyla bir bilim dergisinde atılır. Servet-i Fünun adlı bir fen dergisinin baş yazarlığına Tevfik Fikret adında genç bir şair getirilir. Daha sonraki dönemlerde bu dergi etrafından Ali Ekrem, Ahmed Hikmet, Ahmed Reşid, Ahmed Şuayip, Celal Sahir, Cenab Şahabetdin, Faik Ali, Hüseyin Calıid, Hüseyin Siyret, Hüseyin Suad, Mehmed Rauf, Süleyman Nazif, Süleyman Nesib gibi isimler de toplanır. Yine Recaizade Mahmut Ekrem’in çabası ve davetleriyle Halit Ziya da bu dergiye dahil olur. Bu genç ama aynı zamanda yeni edebiyatın güçlü savunucusu olan Servet-i Fünun sanatçıları Türk Edebiyatı’nda köklü bir değişimin öncüsü olmuşlardır.
Servet-i Fünun Edebiyatı Sanatçıları liste halinde şu şekildedir:
Tevfik Fikret
Cenap Sahabettin
Halit Ziya Uşaklıgil
Süleyman Nazif
Mehmet Rauf
Faik Ali Ozansoy
Hüseyin Cahit Yalçın
Celal Sahir Erozan
Ahmet Hikmet Müftüoğlu
Ahmet Şuayp
Ali Ekrem Bolayır
Hüseyin Suat
Hüseyin Siret
Şimdi de bu sanatçıları şairler ve yazarlar olarak iki kategoride ele alıp yaşamları ve edebi özellikleri hakkında akılda kalıcı bir şekilde bilgi verelim:
Servet-i Fünun Şairleri
TEVFİK FİKRET (1867-1915)
- Bu edebiyatın en güçlü ismidir. Birçok şairin sanat görüşü bakımından etkilendiği isimlerin başında yer almıştır.
- İstanbul’da doğmuş olan yazar tüm yaşamını bu şehirde sürdürmüştür. Galatasaray Lisesinden mezun olduktan sonra yine bu okulda olmak üzere edebiyat öğretmenliği yapmıştır.
- Aynı zamanda bu edebiyatın yayın organı olan derginin baş yazarlığını yapmıştır.
- İstibdat yönetimine karşı ağır şiirler yazmıştır.
- Şermin adlı şiirleri dışında tüm şiirlerinde aruz veznini çok başarılı bir şekilde kullanmayı başarmıştır.
- Aruz ölçüsüyle birlikte serbest müstezatın en önemli uygulayıcısı olmuştur.
- Şiirlerinde parnasizm akımının etkileri güçlü bir şekilde hissedilir.
- Tevfik Fikret edebiyatımızın en karamsar şairi olarak tanınır.
Eserleri: Şiir kitapları → Rübab-ı Şikeste, Şermin, Rübabın Cevabı, Haluk’un Defteri
Ayrıca Bkz ⇒ Tevfik Fikret
CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934)
- Tevfik Fikret’in ardından bu edebiyatın en güçlü şairi olarak dikkat çekmiştir.
- Tıp mezunu olan Şahabettin, ihtisas yapmak üzere Fransa’ya gitmiş ve Fransız sembolistlerini yakından takip etme fırsatını yakalamıştır.
- Avrupai tarzdaki şiirlerin ülkemizdeki temsilcisi olarak döneminde ün yapmıştır.
- Edebiyatta her ne kadar yenilikleri savunsa da bu özelliğini dilin sadeleşmesinde ve hece ölçüsünün kullanılmasında göstermemiştir.
- Dildeki sadeleşmeye karşı çıkmış ve aruz ölçüsünün en güçlü savunucularından olmuştur.
- Şiirde musikiyi sağlamayı amaçlamıştır.
- Şiirlerinde aşk ve tabiat konularını ele almıştır.
- Ona göre şiirin amacı yalnızca güzellik yaratmaktır. Bu nedenle toplumsal konularda eserler yazmamıştır.
Eserleri: Şiir → Tamat; Gezi Yazısı → Hac Yolunda, Afak-ı Irak, Avrupa Mektupları, Tiyatro → Körebe, Küçükbeyler, Yalan
SÜLEYMAN NAZİF (1870-1927)
- Edebiyat-ı Cedidecilerle birlikte çalıştığı ve başlangıçta yazdığı şiirlerin bu akıma uyması nedeniyle bu edebiyat geleneğine dahil edilmektedir.
- Daha çok milliyetçi ve vatancı şiirleriyle Tanzimatçılardan Namık Kemal tarzına yakın eserler vermiştir.
- Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenen şair hem batı hem de doğu edebiyatlarına hakimdir.
- İstanbul’un işgal edilmesinin ardından “Kara Bir Gün” adlı bir yazı yazdığı için sürgüne gönderilmiştir.
Eserleri: Şiir → Gizli Figanlar, Firak’ı Irak Makale → Çal Çoban Çal, Tarihin Yılan Hikâyesi
Serveti Fünun Yazarları
HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866 – 1945)
- İstanbul’da doğan sanatçı soylu bir aileden gelmektedir.
- Türk Edebiyatı’nın ilk büyük romancısı olarak kabul görmektedir.
- Türk romanına Avrupalı bir tarz kazandıran sanatçı olarak tanınır.
- Edebiyat-ı Cedidecilerin arasına katılmasıyla yazmış olduğu Mai ve Siyah adlı roman kendisine ün kazandırmıştır.
- Eserlerinde realizmin etkileri net bir şekilde görülmektedir.
- Eserlerinde sanatlı ve ağır bir dil kullandığından anlaşılması güçtür.
- Edebiyatımızdaki ilk mensur şiir örneklerini vermiştir.
- Romanlarında ağırlıklı olarak bireysel konuları işlemiştir.
Eserleri: Roman → Aşk-ı Memnu, Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar, Bir Ölünün Defteri Hatıra → Saray ve Ötesi, Kırk Yıl
MEHMET RAUF (1875 – 1931)
- Halit Ziya’dan sonra romanlarıyla bu edebiyat geleneğinde tanınan en önemli ikinci isimdir.
- Edebi şahsiyeti incelendiğinde Halit Ziya’nın etkisinde kaldığı görülür.
- Psikolojik romanın öncülerinden Fransız Paul Bourget’i örnek almıştır.
- Türk Edebiyatı’ndaki ilk psikolojik roman Eylül’ü yazmıştır.
- Eserlerinde ağırlıklı olarak aşk temasını işlemiştir.
- Dili Halit Ziya’dan daha sade ve anlaşılırdır.
Eserleri: Roman → Eylül, Genç Kız Kalbi, Ferda-yı Garam
Ayrıca Bkz. ⇒ Servet-i Fünun Edebiyatı
Ayrıca Bkz. ⇒ Servet-i Fünun Edebiyatının Özellikleri