Tanzimat Dönemi Edebiyatı, kendi içinde belirgin bir şekilde farklı özellikler barındıran iki ayrı dönemde incelenmektedir. Batı dünyasındaki edebiyatların ve fikirlerin örnek alınmasıyla başlayan Tanzimat Edebiyatı, yaklaşık 17 yıl oluşum sürecindeki anlayışla varlığını sürdürmüş ancak 1878 yılında meşrutiyetin iptal edilmesinden sonra ülkenin siyasal durumundan etkilendiğinden farklı bir yönde çizgisine devam etmiştir.
1.Dönem Tanzimat Edebiyatı‘nın belirgin özellikleri aşağıdaki gibidir:
Tanzimat 1. Dönem Edebiyatının Özellikleri
- Tercüman-ı Ahval gazetesinin çıkarıldığı tarih olan 1860 ile 1877 yılları arasını kapsayan dönemdir.
- Hürriyet, adalet, vatan gibi kavramlar ilk kez edebiyatın konusu olmuştur.
- Gazetenin çıkarılmasıyla birlikte roman, hikaye, tiyatro, deneme, makale gibi birçok türün ilk örnekleri verilmiştir.
- Divan Edebiyatı‘nın nazım biçimleriyle birlikte Batı’dan alınan yeni nazım biçimleri de kullanılmıştır.
- Geleneksel şiir anlayışındaki belirli konuların ele alınmasına son verilmiş ve hemen hemen her şey şiirin konusu olmaya başlamıştır.
- 1.Dönem sanatçıları halka eğitmek ve aydınlatmak gibi bir görev üstlenmişlerdir.
- Günlük ve sosyal yaşamdaki problemler konu olarak işlenmiştir.
- Sanat toplum içindir anlayışı vardır.
- Bu dönem sanatçıları romantizm akımından etkilenmişlerdir.
- Şiirde ağırlıklı olarak aruz ölçüsü kullanılsa da hece ölçüsüyle yazılmış şiirler de vardır.
- Halka yöneliş söz konusu olduğundan dilde sadeleşme hareketi başlamıştır.
- Edebiyatımızda ilk kez noktalama işaretleri kullanılmıştır.
- Bu dönem eserleri teknik açıdan kusurludur.
- Birinci dönem sanatçıları Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Şemsettin Sami, Ahmet Mithat Efendi gibi isimlerden oluşmaktadır.
⇒ Tanzimat Edebiyatı I Tanzimat Edebiyatının Özellikleri I 2.Dönem Özellikleri ⇐