Trajedi Nedir?

Konusunu tarihten ve mitolojiden alarak seyirciye hayatın acıklı ve korkunç yönlerini göstermeyi amaçlayan ve değişmeyen kurallar çerçevesinde ahlaki bir ders veren manzum tiyatro türüne “Trajedi” denir. Tragedya olarak da bilinen bu tür, ” tragoidia” sözcüğünden türemiştir. Eski Yunan’da Dionysos törenleri sırasında doğmuş olan bu türde amaç ruhu kötülüklerden arındırmaktır.

Trajedi Nedir?

Trajedilerde tanrıların, tanrıçaların ya da kralların, prenslerin ve diğer soylu insanların kendi aralarındaki mücadelesi belli bir çatışma düzeni etrafında seyirciye aktarılmaktadır. Yiğitlik, kahramanlık, zerafet gibi kavramlar oyunlarda yüceltilirken kaba söz ve görüntülere kesinlikle yer verilmez. Sahnelenen oyun soylu kesime hitap ettiğinden dolayı bu duruma ayrıca önem verilmektedir.

Trajedilerin Amacı

Trajedilerde amaç tiyatroyu izleyen seyircilerin ruhunda korku uyandırabilmek, merhamet duygusunu geliştirmek ve insanın ıstıraplarının sözcüsü olabilmektir. Böylelikle izleyicilere bir ahlak dersi verilmiş olunur. Oyunda hiç kesilmeyen ve oyun sonuna kadar devam eden bir gerilim mevcuttur. Bu gerilim, izleyicide yüksek bir heyecan yaratmayı başarabilmektedir.

Trajedi Konuları

Trajedilerde konular ya tarihten ya da mitolojik bir hikayeden alınmaktadır. Bu nedenle daha önce de belirttiğimiz gibi kahramanların bilinen bir kişi olmasına özen gösterilir. Çok eski bir gelenek olarak trajedi tiyatro türünde kahramanların oyun sonunda ölmeleri fazlasıyla rastlanan bir durumdur.

Trajedi ve Üç Birlik Kuralı

İmkanların kısıtlı olmasından doğan üç birlik kuralı tiyatro oyunlarındaki zaman, mekan ve olaydaki birliktir. Dram türüne kadar tiyatrolarda olmazsa olmaz bir şekilde uygulanan üç birlik kuralı, trajedide de vazgeçilmez bir kuraldır.

Yine bu tiyatro türünde toplumun adet ve geleneklerinin son derece büyük bir yeri bulunmaktadır. Geleneklere karşı çıkmanın cezası kişiye oyunda temsili olarak ağır bir şekilde verilmektedir.

Trajedi Özellikleri (Tragedyanın Özellikleri)

→ Trajedi, Eski Yunanda doğmuş ve hayatın acıklı, korkunç yönlerini ele alan bir modern tiyatro türüdür.

→ Bu oyunlarda toplumun sahip olması gereken erdemler yüceltilerek seyirciye bir ahlak dersi verilir.

→  Konular günlük yaşamdan değil tarihten, efsanelerden ve mitolojiden alınmaktadır.

→ Trajedi kahramanları tanrı, tanrıça, kral, kraliçe, prens ve prensesler gibi soylu kişilerden seçilmektedir.

→ Klasik ve kusursuz bir üslup barındırır.

→ Oyun soylu kişilere yöneliktir ve sahnede kanlı görüntülere, kaba ve argo sözlere yer verilmez.

→ Bu türün belirleyici özelliklerinden birisi de manzum olmasıdır fakat daha sonraki yıllarda nesir şeklinde de örnekler verilmiştir.

→ Bu oyunlarda ahlak ve erdemli olmak, toplumun geleneklerine bağlı kalmak son derece önemlidir. Bu konuda zayıflık gösterenler ise oyun esnasında cezalandırılır.

→ Oyun, başından sonuna kadar acıklı ve korkunç olayları ele aldığından izleyicide sürekli bir heyecan yaratmayı kolaylıkla başarmaktadır.

→ Üç birlik kuralı (zaman, mekan ve olayda birlik) vardır.

→ Oyunlar genellikle beş perdeden oluşur.

→ Koro, trajedinin olmazsa olmaz ögesidir.

Trajedinin Doğuşu ve Gelişimi

Eski Yunan’da dini törenler sırasında Dionysos (Baküs) tanrısı adına bazı gösteriler düzenlenir ve bu gösterilerde koro çeşitli dini şiirleri bir şarkı gibi okurken bazı din adamları da dans eder. Zamanla dans eden kişiler koroda okunan şiirleri diyalog halinde sahnede canlandırırken başka kişiler de sahneye çıkarak diyaloga ortak olurlar.

Her yıl dini törenlerde sahnelenen bu gösteriler zaman içerisinde profesyonelleşerek sahnede canlandırılan bir oyuna dönmüş olur. Dini törenler sırasında doğan trajedideki konular değişse de dini ritüellerden kalma ahlak ve erdem teması değişmez kurallar içinde yer alır.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF
⇒ Tiyatro Nedir?
⇒ Dram
⇒ Komedi