Türk Dünyası Edebiyatı denildiğinde aklımıza öncelikle “Türk Dünyası” kavramı gelmelidir. 20.yüzyılın başından itibaren “Türk Dünyası” kavramı kullanılmaya başlanmıştır ve bu kavram Türklerin yaşadığı coğrafyaları kastetmektedir. Türk dünyasının yayıldığı coğrafya oldukça geniştir; batıda Macaristan, doğuda ise Moğolistan’a kadar uzanır.
Türk Dünyası Edebiyatı
Türk Dünyası Edebiyatı denildiğinde de bu coğrafyada yaşayan Türk halkının oluşturmuş olduğu edebiyatı kastetmekteyiz. Geniş ancak bir o kadar farklı kültürlerle iç içe olan bu edebiyat dünyasının farklı kültürlerin etkisinde de kaldığını söylememiz mümkündür.
Türk dünyası edebiyatı denildiğinde akla gelen Kırgız, Özbek, Azeri, Türkmen, Tatar Türklerinin oluşturmuş oldukları edebiyat gelmektedir. Buralardaki çağdaş edebiyat ile Türkiye’deki edebiyat arasında sıkı bir ilişki vardır diyebiliriz.
Dil ve anlatım yönüyle oldukça gelişmiş olan bu edebiyat dünyasında başta roman olmak üzere hikaye, şiir, tiyatro gibi birçok türde eser verilmiştir.
Kırgız edebiyatının en önemli yazarlarından olan Cengiz Aytmatov ile Kırım Tatarlarından Cengiz Dağcı’nın ünü Türk dünyasını aşıp tüm dünyaya yayılmıştır.
Cengiz Dağcı romanları aracılığıyla Kırım Türklerinin yaşadıkları sıkıntıları, zulmü ve köy insanının yaşadığı zorlukları dile getirmiştir. “Onlar da İnsandı, O Topraklar Bizimdi, Yurdunu Kaybeden Adam” gibi önemli eserlere imza atmıştır.
Kırgız edebiyatının en büyük ismi olan Cengiz Aytmatov; hikâye, roman ve tiyatro türlerinde başarılı eserler vermiştir. Eserlerinde Kırgız efsane ve destanlarından yararlanan Aytmatov; aşk, doğa, savaş yılları ve vatan sevgisi temalarında eserler yazmıştır.
Türk dünyasında yazılı edebiyat kadar sözlü edebiyatın da gelişmiş olduğunu ve önemli bir yerinin olduğunu söyleyebiliriz.
Bu edebiyatların daha çok Rus etkisinde kaldığını söyleyebiliriz. Sovyetler Birliğinin yıkılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanan Türk devletleriyle daha yakından ilişkilerin kurulmasıyla birlikte bu edebiyatları daha da yakından tanıma fırsatı bulunmuştur.
Türk Dünyası Edebiyatı Roman Yazarları
Türk dünyası edebiyatlarında başarılı romanlar yazmış yazarlardan bazılarının isimleri şu şekildedir:
Azerbaycan Edebiyatı:
Neriman Nerimanov
İsa Hüseynov
Sabir Ehmedov
Seyid Hüseyin
Tatar Edebiyatı:
Musa Akyiğit
Muhammed Zahir Bigi
Kırım Edebiyatı :
Cengiz Dağcı
İsmail Gaspıralı
Kırgız Edebiyatı :
Cengiz Aytmatov
Ali Tokombaev
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ 12.Sınıf Ders Konuları
⇒ Roman Nedir?
⇒ TYT Türkçe
⇒ AYT Edebiyat